Παρατηρήστε την φωτογραφία αυτή. Βλέπετε μια καλλιτεχνική φωτογραφία μιας νεαρής γυναίκας που εκθειάζει τη γυναικεία ομορφιά, με σεβασμό (δε φαίνεται γυμνό) και ευαισθησία (η κοπέλα ίσως σκέφτεται, πάντως δεν ποζάρει με ψεύτικη χαρά). Ταυτόχρονα όμως βλέπετε ένα απρόσωπο και πολύ αδύνατο σώμα, σε στάση υποταγής, χωρίς έκφραση (χωρίς πρόσωπο μάλιστα), θλιμμένη πόζα (σκυμμένο κεφάλι), ίσως πεινασμένη, λευκή, με επιδερμίδα χωρίς ελιές, ραγάδες και άλλα ψεγάδια, με ανοιχτά πόδια.
Ας μελετήσουμε λοιπόν το θέμα της αναπαράστασης των γυναικών γύρω μας. Μπορείτε να δείτε ένα καταπληκτικό βίντεο που φτιάχτηκε για την καμπάνια γνωστής εταιρείας καλλυντικών που επιχειρεί να προβάλλει ένα υγιές πρότυπο για την αυτοεκτίμηση της γυναίκας.
Το εξαιρετικά σημαντικό μήνυμα το οποίο έχει η εν λόγω διαφήμιση είναι: "μιλήστε στην κόρη σας πριν της μιλήσει η βιομηχανία της ομορφιάς".
Είναι αλήθεια ότι έχουμε υποστεί συστηματική απευαισθητοποίηση σε εικόνες που παρουσιάζουν τα ιδανικά της ομορφιάς, ιδίως για το γυναικείο φύλο (χωρίς να αποκλείεται ωστόσο το αντρικό φύλο, απλώς είναι φορτωμένο με διαφορετικά μηνύματα).
Στις δυτικές κοινωνίες δεχόμαστε εκατοντάδες έως χιλιάδες
μηνύματα καθημερινά, χωρίς όμως να το καταλαβαίνουμε, καθώς γίνονται
αντιληπτά όχι με συνειδητό τρόπο. Τα μηνύματα αυτά είναι πολλά. Αν μάθουμε να τα αντιλαμβανόμαστε συνειδητά και με τρόπο κριτικό, τότε μπορούμε να κατανοήσουμε πόσο ακραία είναι. Παραθέτω μια λίστα με μηνύματα και τις επιπτώσεις τους. [Δοκιμάστε να δείτε μια εικόνα πέρα από το αρχικό προϊόν (όταν πρόκειται για τηλεοπτικές διαφημίσεις, βοηθάει να μηδενίσουμε τον ήχο, για να δούμε ακόμα πιο καθαρά το μήνυμα)].
-είναι ντροπή να τρώνε οι γυναίκες
-οι γυναίκες πρέπει να είναι σεξουαλικές, και μάλιστα από πολύ μικρή ηλικία
-η σεξουαλικοποίηση των παιδιών συνοδεύεται από μια άρνηση για σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, πράγμα που οδηγεί σε αύξηση της εγκυμοσύνης και των σεξουαλικά μεταδιδόμενων ασθενειών σε μικρές ηλικίες
-ταυτόχρονα, οι γυναίκες πρέπει να είναι σεξουαλικές αλλά ταυτόχρονα αγνές και αθώες
-ως επιθυμητό αποτέλεσμα τίθεται η συρρίκνωση του σώματος
-το σώμα παρουσιάζεται ως αντικείμενο και μάλιστα προς κατάκτηση και υποταγή. Κάτι που δεν είναι υποκείμενο, αλλά αντικείμενο, μπορεί να γίνει δέκτης βίας πιο εύκολα και απενοχοποιημένα
-το σώμα πρέπει να είναι όσο πιο αδύνατο γίνεται, με όσο πιο μεγάλο στήθος γίνεται
-η απεικόνιση της γυναικείας ομοφυλοφιλίας γίνεται με τρόπο σεξουαλικό και μάλιστα πορνογραφικό
-οι γυναίκες πρέπει να μισούν το σώμα τους και διαρκώς να επιθυμούν κάτι διαφορετικό
-ταυτόχρονα όμως, το φαγητό απεικονίζεται με τρόπο ηδονικό έως ερωτικό υποκατάστατο
-τα πρότυπα ομορφιάς προωθούν συγκεκριμένο σωματότυπο (ύψος, διαστάσεις, επιδερμίδα, απουσία τριχοφυίας) αλλά και φυλετικά χαρακτηριστικά (οι μαύρες γυναίκες απεικονίζονται με ιδιαίτερα ανοιχτό χρώμα και καυκάσια χαρακτηριστικά- π.χ. λεπτές μύτες)
-η σμίκρυνση των γυναικών συχνά συνδέεται με την αποσιώπησή τους
-η αποθέωση της αντρικής δύναμης έως επιθετικότητας απαγορεύει αλλά και γελοιοποιεί οτιδήποτε θηλυκό.
Τα κακά νέα είναι ότι στο 2011 η βιομηχανία της μόδας, της ομορφιάς αλλά και γενικότερα του μάρκετινγκ συνεισφέρουν ολοένα και πιο επιθετικά και με θράσος σε σοβαρότατα κοινωνικά προβλήματα (καταπίεση γυναικών, καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, παιδοφιλία κτλ.) και στην αύξηση προβλημάτων ψυχικής υγείας (κατάθλιψη, διαταραχές πρόσληψης τροφής, προβλήματα αυτοεκτίμησης).
Τα καλά νέα είναι ότι μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τον εαυτό μας και τα παιδιά μας, ώστε να μάθουμε να φιλτράρουμε με την κριτική μας σκέψη όσο πιο πολλά από αυτά τα μηνύματα και να προστατεύουμε τους εαυτούς μας. Και μακροπρόθεσμα, ποιος ξέρει, ίσως να επιτευχθούν αλλαγές προς το καλύτερο.
Καλλιόπη
Σχόλια