Η απόφαση να δει κάποιος έναν ειδικό για θέματα ψυχικής υγείας είναι ιδιαίτερα σημαντική. Σημαίνει ότι κάποιος αποφάσισε να φροντίσει τον εαυτό του και να του δώσει υποστήριξη, να φέρει μια θετική αλλαγή στη ζωή του. Ότι αφουγκράστηκε τις ανάγκες του εαυτού του και αποφάσισε να κινηθεί προς την κάλυψή τους. Σε προηγούμενο ποστ κάναμε κάποιες απαραίτητες διευκρινήσεις για τα είδη ψυχοθεραπείας, τις εξειδικεύσεις, ειδικότητες και μεθόδους ψυχοθεραπείας. Πώς μπορεί να κάνει μια σωστή επιλογή κάποιος που θέλει να δει ψυχολόγο; Πώς θα γίνει η πρώτη επικοινωνία; Πώς ξεκινά η ψυχοθεραπευτική διαδικασία;
1. Ένα άτομο μπορεί να ενημερωθεί για τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας και να αποφασίσει αν θέλει να απευθυνθεί σε ψυχίατρο, ψυχολόγο, ψυχαναλυτή, σύμβουλο κτλ.
2. οι συστάσεις είναι χρήσιμες, αλλά οφείλει κανείς να έχει υπόψην του ότι είναι πολύ υποκειμενικές: κάποιος που ταίριαξε με κάποιον, μπορεί να μην ταιριάξει με κάποιον άλλο, άλλες προσωπικότητες, άλλες ανάγκες, άλλη χημεία, άλλα προβλήματα, άλλη αποτελεσματικότητα.
3. τα κριτήρια αναζήτησης είναι υποκειμενικά. Μπορεί μια επαγγελματική ιστοσελίδα να μας δώσει με την αισθητική της και τις πληροφορίες της μια γενική πρώτη εντύπωση του επαγγελματία. Μπορεί να διαβάσαμε ένα βιβλίο του. Μπορεί να μάθαμε ότι έχει ειδικότητα σε κάτι που μας ταιριάζει. Μπορεί να μας βολεύει η τοποθεσία που είναι το γραφείο του. Μπορεί να τον ακούσαμε σε μια ομιλία ή να διαβάσαμε ένα άρθρο του που να μας άρεσε στο ύφος του. Μόλις βρούμε κάποιον που φαίνεται να είναι σωστός επαγγελματίας, να μας ταιριάζει και να χρησιμοποιεί μέθοδο που μας φαίνεται κατάλληλη για μας, συνεχίζουμε:
4. τηλεφωνική επικοινωνία: άλλοτε απλώς κανονίζεται το ραντεβού, άλλοτε υπάρχει η ευκαιρία για μια σύντομη κουβέντα για διευκρινήσεις και απορίες (εξαρτάται από τον επαγγελματία). Προαιρετικά αναφέρουμε με συντομία το πρόβλημά μας. Μπορούμε επίσης να ξεκαθαρίσουμε τυχόν απορίες σχετικά με κόστος. Ο αριθμός των συναντήσεων είναι κάτι που δεν μπορεί εκ των προτέρων να απαντηθεί). Παράδειγμα: με απασχολεί τελευταία το..., σας βρήκα επειδή...θα ήθελα να μάθω αν αναλαμβάνετε τέτοιες περιπτώσεις... κτλ. Μπορείτε να τηλεφωνήσετε περισσότερους από έναν, για να έχετε μια καλύτερη ιδέα.
5. Πρώτη συνεδρία: επειδή πρόκειται για μια κατά βάση ανθρώπινη σχέση, από κοντά θα κριθεί τελικά η καταλληλότητα για τον συγκεκριμένο ασθενή με το συγκεκριμένο ζήτημα. Ο θεραπευόμενος οφείλει να προσέξει το εξής, όταν δεν του αρέσει κάτι: "είναι επειδή πραγματικά δεν μου αρέσει ο θεραπευτής και δεν έχουμε καμία προοπτική επικοινωνίας; ή είναι ότι μου λέει πράγματα που κατά βάθος ξέρω ότι χρειάζονται προσπάθεια, είναι αλήθειες αλλά προτιμώ κάποιον να μου χαϊδέψει τα αυτιά; "
6. Συμφωνία: η πρώτη συνεδρία ενδέχεται να αναλωθεί στη συζήτηση για το πρόβλημα. Μπορεί όμως να καταλήξει και στη θέσπιση της βάσης για τις επόμενες συναντήσεις («συμβόλαιο» και οι όροι του). Πρόκειται για μια συζήτηση κατά την οποία θεραπευόμενος και θεραπευτής συζητούν και συμφωνούν σχετικά με τη συνέπεια, τον τρόπο πληρωμής, το χρονικό πρόγραμμα, τις οικονομικές δυνατότητες, την τήρηση της εμπιστευτικότητας και εχεμύθειας, τα όρια (π.χ. μπορεί ο ασθενής να επικοινωνεί εκτός συνεδριών με τον ψυχοθεραπευτή; ), τους θεραπευτικούς στόχους. Πολλές φορές αυτή η βάση τίθεται στη δεύτερη συνάντηση.
7. Δυσαρέσκεια: Αν δεν μας αρέσει κάτι, ΤΟ ΛΕΜΕ. Ο ψυχοθεραπευτής έχει τον επαγγελματισμό και την εκπαίδευση να αντέξει την κριτική και την απόρριψη και να μην πληγωθεί προσωπικά, αν του πείτε "αυτό που μου είπες δε μου άρεσε, νομίζω ότι δεν επικοινωνούμε, θέλω να αλλάξω θεραπευτή, μου θυμίζεις τον τάδε, νιώθω άβολα, κτλ.". Η ειλικρινής και άμεση σχέση θα προστατεύσει και τον ασθενή (από έναν αποτυχημένο κύκλο συνεδριών), τον επαγγελματία και στην καλύτερη περίπτωση θα βελτιώσει κατά πολύ την πορεία της θεραπείας. Ο σωστός ψυχοθεραπευτής θα μπορέσει να αποκωδικοποιήσει τη δυσαρέσκεια του πελάτη/ασθενή και να την ερμηνεύσει είτε σε ό,τι αφορά τι άλλο προβληματίζει τον θεραπευόμενο είτε σε ό,τι αφορά δικά του ενδεχόμενα λάθη.
8. αν δεν είμαστε καθόλου ευχαριστημένοι μετά απο την 2-3 συνεδρία, αλλάζουμε θεραπευτή; Είναι δύσκολο να απαντηθεί το ερώτημα. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι δυσάρεστη χωρίς να φταίει απαραίτητα ο ίδιος ο θεραπευτής, υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορεί να συντελέσουν στην επιτυχία ή αποτυχία μιας θεραπευτικής σχέσης. Είναι μια πολύ ιδιαίτερη σχέση γιατί εμπεριέχει πολύ έντονο το επικοινωνιακό και διαπροσωπικό στοιχείο. Ωστόσο θα πρέπει να αναρρωτηθούμε: είναι ο ψυχοθεραπευτής που ευθύνεται για το συναίσθημα δυσαρέσκειας ή κάτι το οποίο φοβόμαστε, μας είναι επώδυνο, αναβάλλουμε κτλ; Σε κάθε περίπτωση πάντως θα ήταν λάθος να οδηγηθούμε στο συμπέρασμα ότι "η ψυχοθεραπεία δεν είναι για μένα" ή "δεν κάνει δουλειά". Μπορεί όντως να μην ήμασταν τυχεροί, μπορεί να μην ήμασταν έτοιμοι για τη διαδικασία αυτή. Το σωστό κριτήριο είναι να ακούμε με ειλικρίνεια και θάρρος τις εσωτερικές μας ανάγκες.
Τέλος, θα πρέπει να αναρρωτηθούμε: είμαστε διατεθειμένοι να ανταπεξέλθουμε στις υποχρεώσεις μας; Να είμαστε οικονομικά και χρονικά συνεπείς, ειλικρινείς, αποφασισμένοι για αλλαγή, και να σεβαστούμε ότι ο επαγγελματίας είναι κι αυτός άνθρωπος;
Και κάποιες γενικές σκέψεις: Παίρνει χρόνο το να αναπτύξεις μια σχέση εμπιστοσύνης με τον θεραπευτή σου. Είναι σημαντικό να μην πιέζεις τον εαυτό σου, να μη βιαστείς. Όλοι μας αντιστεκόμαστε στην αλλαγή. Μην εκπλαγείς αν μπεις στον πειρασμό να εγκαταλείψεις πάνω στη στιγμή που πρόκειται να αλλάξεις κάτι στη ζωή σου. Το να έρθεις σε μια εσωτερική ισορροπία είναι κάτι που αρχικά μπορεί να σε κάνει να νιώσεις άβολα. Να είσαι προετοιμασμένος για το ότι η αλλαγή μπορεί να σημάνει και απώλεια. Μπορεί να υπάρξουν άλλοι γύρω σου που να αντισταθούν στις αλλαγές που θέλεις να πετύχεις- θα χρειαστούν κι αυτοί το χρόνο τους να προσαρμοστούν. Ο θεραπευτής δεν είναι τέλειος, μπορεί να κάνει λάθη, είναι άνθρωπος που έχει και δική του ζωή και ασκεί ένα πολύ απαιτητικό επάγγελμα. Ιδανικά, θα αναλάβει την ευθύνη των λαθών του. Υπάρχουν βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες μορφές θεραπείας. Η σχέση με τον θεραπευτή πρέπει να έχει σωστά και ισχυρά όρια και ο επαγγελματίας πρέπει να έχει ήθος και να σε φέρεται με σεβασμό.
Κλείνω με μια προσωπική συμβουλή: δεν υπάρχει κανένας λόγος να φοβηθεί κάποιος. Το ταξίδι της αυτογνωσίας, της ενδοσκόπησης και της θεραπείας μπορεί να θέλει πολλή θέληση και προσπάθεια και να μην είναι πάντα ευχάριστο, αλλά, στις ιδανικές συνθήκες, είναι συναρπαστικό και ΛΥΤΡΩΤΙΚΟ.
1. Ένα άτομο μπορεί να ενημερωθεί για τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας και να αποφασίσει αν θέλει να απευθυνθεί σε ψυχίατρο, ψυχολόγο, ψυχαναλυτή, σύμβουλο κτλ.
2. οι συστάσεις είναι χρήσιμες, αλλά οφείλει κανείς να έχει υπόψην του ότι είναι πολύ υποκειμενικές: κάποιος που ταίριαξε με κάποιον, μπορεί να μην ταιριάξει με κάποιον άλλο, άλλες προσωπικότητες, άλλες ανάγκες, άλλη χημεία, άλλα προβλήματα, άλλη αποτελεσματικότητα.
3. τα κριτήρια αναζήτησης είναι υποκειμενικά. Μπορεί μια επαγγελματική ιστοσελίδα να μας δώσει με την αισθητική της και τις πληροφορίες της μια γενική πρώτη εντύπωση του επαγγελματία. Μπορεί να διαβάσαμε ένα βιβλίο του. Μπορεί να μάθαμε ότι έχει ειδικότητα σε κάτι που μας ταιριάζει. Μπορεί να μας βολεύει η τοποθεσία που είναι το γραφείο του. Μπορεί να τον ακούσαμε σε μια ομιλία ή να διαβάσαμε ένα άρθρο του που να μας άρεσε στο ύφος του. Μόλις βρούμε κάποιον που φαίνεται να είναι σωστός επαγγελματίας, να μας ταιριάζει και να χρησιμοποιεί μέθοδο που μας φαίνεται κατάλληλη για μας, συνεχίζουμε:
4. τηλεφωνική επικοινωνία: άλλοτε απλώς κανονίζεται το ραντεβού, άλλοτε υπάρχει η ευκαιρία για μια σύντομη κουβέντα για διευκρινήσεις και απορίες (εξαρτάται από τον επαγγελματία). Προαιρετικά αναφέρουμε με συντομία το πρόβλημά μας. Μπορούμε επίσης να ξεκαθαρίσουμε τυχόν απορίες σχετικά με κόστος. Ο αριθμός των συναντήσεων είναι κάτι που δεν μπορεί εκ των προτέρων να απαντηθεί). Παράδειγμα: με απασχολεί τελευταία το..., σας βρήκα επειδή...θα ήθελα να μάθω αν αναλαμβάνετε τέτοιες περιπτώσεις... κτλ. Μπορείτε να τηλεφωνήσετε περισσότερους από έναν, για να έχετε μια καλύτερη ιδέα.
5. Πρώτη συνεδρία: επειδή πρόκειται για μια κατά βάση ανθρώπινη σχέση, από κοντά θα κριθεί τελικά η καταλληλότητα για τον συγκεκριμένο ασθενή με το συγκεκριμένο ζήτημα. Ο θεραπευόμενος οφείλει να προσέξει το εξής, όταν δεν του αρέσει κάτι: "είναι επειδή πραγματικά δεν μου αρέσει ο θεραπευτής και δεν έχουμε καμία προοπτική επικοινωνίας; ή είναι ότι μου λέει πράγματα που κατά βάθος ξέρω ότι χρειάζονται προσπάθεια, είναι αλήθειες αλλά προτιμώ κάποιον να μου χαϊδέψει τα αυτιά; "
6. Συμφωνία: η πρώτη συνεδρία ενδέχεται να αναλωθεί στη συζήτηση για το πρόβλημα. Μπορεί όμως να καταλήξει και στη θέσπιση της βάσης για τις επόμενες συναντήσεις («συμβόλαιο» και οι όροι του). Πρόκειται για μια συζήτηση κατά την οποία θεραπευόμενος και θεραπευτής συζητούν και συμφωνούν σχετικά με τη συνέπεια, τον τρόπο πληρωμής, το χρονικό πρόγραμμα, τις οικονομικές δυνατότητες, την τήρηση της εμπιστευτικότητας και εχεμύθειας, τα όρια (π.χ. μπορεί ο ασθενής να επικοινωνεί εκτός συνεδριών με τον ψυχοθεραπευτή; ), τους θεραπευτικούς στόχους. Πολλές φορές αυτή η βάση τίθεται στη δεύτερη συνάντηση.
7. Δυσαρέσκεια: Αν δεν μας αρέσει κάτι, ΤΟ ΛΕΜΕ. Ο ψυχοθεραπευτής έχει τον επαγγελματισμό και την εκπαίδευση να αντέξει την κριτική και την απόρριψη και να μην πληγωθεί προσωπικά, αν του πείτε "αυτό που μου είπες δε μου άρεσε, νομίζω ότι δεν επικοινωνούμε, θέλω να αλλάξω θεραπευτή, μου θυμίζεις τον τάδε, νιώθω άβολα, κτλ.". Η ειλικρινής και άμεση σχέση θα προστατεύσει και τον ασθενή (από έναν αποτυχημένο κύκλο συνεδριών), τον επαγγελματία και στην καλύτερη περίπτωση θα βελτιώσει κατά πολύ την πορεία της θεραπείας. Ο σωστός ψυχοθεραπευτής θα μπορέσει να αποκωδικοποιήσει τη δυσαρέσκεια του πελάτη/ασθενή και να την ερμηνεύσει είτε σε ό,τι αφορά τι άλλο προβληματίζει τον θεραπευόμενο είτε σε ό,τι αφορά δικά του ενδεχόμενα λάθη.
8. αν δεν είμαστε καθόλου ευχαριστημένοι μετά απο την 2-3 συνεδρία, αλλάζουμε θεραπευτή; Είναι δύσκολο να απαντηθεί το ερώτημα. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι δυσάρεστη χωρίς να φταίει απαραίτητα ο ίδιος ο θεραπευτής, υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορεί να συντελέσουν στην επιτυχία ή αποτυχία μιας θεραπευτικής σχέσης. Είναι μια πολύ ιδιαίτερη σχέση γιατί εμπεριέχει πολύ έντονο το επικοινωνιακό και διαπροσωπικό στοιχείο. Ωστόσο θα πρέπει να αναρρωτηθούμε: είναι ο ψυχοθεραπευτής που ευθύνεται για το συναίσθημα δυσαρέσκειας ή κάτι το οποίο φοβόμαστε, μας είναι επώδυνο, αναβάλλουμε κτλ; Σε κάθε περίπτωση πάντως θα ήταν λάθος να οδηγηθούμε στο συμπέρασμα ότι "η ψυχοθεραπεία δεν είναι για μένα" ή "δεν κάνει δουλειά". Μπορεί όντως να μην ήμασταν τυχεροί, μπορεί να μην ήμασταν έτοιμοι για τη διαδικασία αυτή. Το σωστό κριτήριο είναι να ακούμε με ειλικρίνεια και θάρρος τις εσωτερικές μας ανάγκες.
Τέλος, θα πρέπει να αναρρωτηθούμε: είμαστε διατεθειμένοι να ανταπεξέλθουμε στις υποχρεώσεις μας; Να είμαστε οικονομικά και χρονικά συνεπείς, ειλικρινείς, αποφασισμένοι για αλλαγή, και να σεβαστούμε ότι ο επαγγελματίας είναι κι αυτός άνθρωπος;
Και κάποιες γενικές σκέψεις: Παίρνει χρόνο το να αναπτύξεις μια σχέση εμπιστοσύνης με τον θεραπευτή σου. Είναι σημαντικό να μην πιέζεις τον εαυτό σου, να μη βιαστείς. Όλοι μας αντιστεκόμαστε στην αλλαγή. Μην εκπλαγείς αν μπεις στον πειρασμό να εγκαταλείψεις πάνω στη στιγμή που πρόκειται να αλλάξεις κάτι στη ζωή σου. Το να έρθεις σε μια εσωτερική ισορροπία είναι κάτι που αρχικά μπορεί να σε κάνει να νιώσεις άβολα. Να είσαι προετοιμασμένος για το ότι η αλλαγή μπορεί να σημάνει και απώλεια. Μπορεί να υπάρξουν άλλοι γύρω σου που να αντισταθούν στις αλλαγές που θέλεις να πετύχεις- θα χρειαστούν κι αυτοί το χρόνο τους να προσαρμοστούν. Ο θεραπευτής δεν είναι τέλειος, μπορεί να κάνει λάθη, είναι άνθρωπος που έχει και δική του ζωή και ασκεί ένα πολύ απαιτητικό επάγγελμα. Ιδανικά, θα αναλάβει την ευθύνη των λαθών του. Υπάρχουν βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες μορφές θεραπείας. Η σχέση με τον θεραπευτή πρέπει να έχει σωστά και ισχυρά όρια και ο επαγγελματίας πρέπει να έχει ήθος και να σε φέρεται με σεβασμό.
Κλείνω με μια προσωπική συμβουλή: δεν υπάρχει κανένας λόγος να φοβηθεί κάποιος. Το ταξίδι της αυτογνωσίας, της ενδοσκόπησης και της θεραπείας μπορεί να θέλει πολλή θέληση και προσπάθεια και να μην είναι πάντα ευχάριστο, αλλά, στις ιδανικές συνθήκες, είναι συναρπαστικό και ΛΥΤΡΩΤΙΚΟ.
images: http://psychotherapy.org.nz/wp-content/themes/thesis_18/custom/images/istock_000001647693xsmall1.jpg
http://www.hypnotherapyreadingberkshire.co.uk/images/psychotherapy_in_reading_berkshire.jpg
Σχόλια