Αντιγράφω από το χτεσινό ΒΗΜΑ ένα άρθρο που μας υπενθυμίζει τις πολύ ανησυχητικές επιπτώσεις του άγχους (οι υπογραμμίσεις δικές μου) , με έμφαση στο εργασιακό άγχος:«Ενιωσα το αίμα μου να ανεβαίνει στο κεφάλι. Στους κροτάφους νόμιζα ότι χτυπούσαν σφυριά.Πρώτη φορά απολυόμουν.Ητανπριν από μία πενταετία» λέει ο 47χρονος Χρήστος Χ., πατέρας τριών παιδιών. Στα επόμενα χρόνια εργάστηκε, για λίγους μήνες κάθε φορά, σε άλλες τέσσερις εταιρείες. Λίγο η οικονομική κρίση, λίγο οι ατυχίες, βρέθηκε και πάλι άνεργος. «Ξεκίνησα να εργάζομαι αμέσως μετά τη Νομική και δεν είχα μείνει ποτέ εκτός εργασίας. Τα τελευταία πέντε χρόνια έζησα την ανεργία στο πετσί μου καθώς και το τι σημαίνει ανασφάλεια. Απέκτησα κι αυτή την εμπειρία,όπως και ημικρανίες, νευρώσεις στομάχου και άλλα ψυχοσωματικά» αναφέρει ο ίδιος με πικρία. Μάλιστα κάποια στιγμή ένιωσε πόνους στην καρδιά αλλά ιατρικές εξετάσεις απέδειξαν ότι οφείλονταν μόνο στο έντονο στρες.
Σήμερα προσπαθεί με κόπο, σε δύσκολες εποχές, να στήσει τη δική του δουλειά, με τη θερμή συμπαράσταση της οικογένειάς του. Παράλληλα απασχολείται για λίγες ώρες σε μια εταιρεία. «Από το πρωί ως το βράδυ το μυαλό μου έχει μετατραπεί σε αριθμομηχανή. Προσθέτω τα έξοδα και τα αφαιρώ από τα έσοδα. Το αποτέλεσμα που προκύπτει έχει πάντα αρνητικό πρόσημο, το οποίο συνοδεύεται από πονοκέφαλο» τονίζει.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα
Ο Χρήστος Χ. αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα ατόμου του οποίου η υγεία έχει επηρεαστεί από την ανασφάλεια που αισθάνεται για το εργασιακό του παρόν και μέλλον. Στην Ελλάδα ένας στους τρεις αισθάνεται ανασφάλεια στην εργασία του. Αυτό προέκυψε από έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε 15 ευρωπαϊκές χώρες και στο Ισραήλ (ερωτήθηκαν περίπου 23.000 πολίτες) από το Ινστιτούτο Καρολίνσκα στη Στοκχόλμη, η οποία δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο επιστημονικό έντυπο «Social Science and Μedicine».
Σύμφωνα με την επικεφαλής της μελέτης κυρία Κριστίνα Λάζλο το πολύ ενδιαφέρον στοιχείο της συγκεκριμένης έρευνας είναι ότι στους έλληνες εργαζομένους παρατηρείται στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ υψηλής ανασφάλειας εργασίας και χαμηλής αυτοεκτίμησης υγείας. Αυτοί που βιώνουν εργασιακή ανασφάλεια, αισθάνονται κατά 71% περισσότερο ότι η υγεία τους είναι κακή, συγκριτικά με όσους αισθάνονται εργασιακά ασφαλείς. Η μελέτη καταδεικνύει ότι η εργασιακή ανασφάλεια στην Ελλάδα σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο κακής υγείας.
Τα μεγαλύτερα ποσοστά ανασφάλειας στην εργασία που κατέγραψαν οι ερευνητές ήταν σε Πολωνία, (41,7%), Τσεχία (41%), Ουγγαρία (40,4%), Ολλανδία (31,7%), Ρωσία (30,8%) και Ελλάδα (28,5%). Από τις υπόλοιπες δέκα χώρες, λιγότερη ανασφάλεια αισθάνονται οι πολίτες της Ισπανίας (14,2%) και της Γαλλίας (17,6%).
Οι εργασιακοί παράγοντες, ιδίως οι σχετιζόμενοι με την οργάνωση της εργασίας, συχνά επηρεάζουν και τη σωματική ευεξία, όπως τεκμηριώνεται σε πρόσφατη έρευνα του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Υγιεινή και Ασφάλεια της Εργασίας της κυρίας Ελένης Μουστάκα. Η συγκεκριμένη μελέτη, επισημαίνει ο ειδικός ιατρός εργασίας, αναπληρωτής καθηγητής Υγιεινής της Ιατρικής Σχολής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ιατρικής της Εργασίας και Περιβάλλοντος κ. Θ. Κ. Κωνσταντινίδης, έδειξε ότι «πλειάδα σωματικών συμπτωμάτων σχετίζεται με το εργασιακό άγχος και τα αίτιά του,όπως ο φόρτος εργασίας,τα προβλήματα με τους προϊσταμένους και τις διακρίσεις στον χώρο εργασίας». Επιπρόσθετα, ο κ. Κωνσταντινίδης υπενθυμίζει την καταγραφή προβλημάτων υγείας από εθελοντές Ειδικούς Ιατρούς Εργασίας στο τότε απολυμένο προσωπικό των αστικών συγκοινωνιών από την κυβέρνηση Μητσοτάκη στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Οπως τονίζει ο καθηγητής «είχε καταγραφεί πολλαπλάσια νοσηρότητα, σε σύγκριση με την προσδοκώμενη για το συγκεκριμένο δείγμα, σύμφωνα με επιστημονική έρευνα που είχε ανακοινωθεί σε παλαιότερο Συνέδριο Δημόσιας Υγείας».
Ακόμη και αυτοκτονίες
Το άγχος είναι το δεύτερο σε συχνότητα αναφερόμενο πρόβλημα υγείας και επηρεάζει το 28% των εργαζομένων στην Ευρώπη. Πρόκειται για την πρώτη ψυχική δυσλειτουργία στον κόσμο σε ποσοστό αναφερόμενων περιστατικών. Μάλιστα εκτιμάται ότι το 3,8% του πληθυσμού βασανίζεται από την παθολογική μορφή του άγχους. Ομως όλα τα ποσοστά που προκύπτουν από τις έρευνες καταρρίπτονται και αυξάνονται με την παγκόσμια οικονομική κρίση η οποία επηρεάζει την ψυχολογική κατάσταση των εργαζομένων.
«Παρ΄ ότι το άγχος είναι μια ψυχολογική κατάσταση,επηρεάζει σε πολύ μεγάλο βαθμό τη σωματική υγεία των ανθρώπων» εξηγεί η ψυχολόγοςγνωσιακή ψυχοθεραπεύτρια κυρία Ασημίνα Χριστοπούλου. Και προσθέτει: «Το άγχος μπορεί να είναι μια υποκειμενική κατάσταση δυσφορίας όταν όμως αυτή παραμένει, προξενεί εμφανείς οργανικές εκδηλώσεις και διαταραχές στη συμπεριφορά. Τα συμπτώματα του εργασιακού άγχους (όπως και άλλων ειδών άγχη) ποικίλλουν και μπορούν να καταστρέψουν τη ζωή ενός ανθρώπου, να τον οδηγήσουν στην κατάθλιψη, ακόμη και στην αυτοκτονία». Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των εργαζομένων στη France Τelecom. Από τον Ιανουάριο του 2008, 34 υπάλληλοι της γαλλικής εταιρείας οδηγήθηκαν στην αυτοκτονία εξαιτίας του εργασιακού στρες, σύμφωνα με τα σωματεία των εργαζομένων.
Διέξοδος σε αλκοόλ, τσιγάρο και ναρκωτικά Oι συναισθηματικές αντιδράσεις του άγχους, αναφέρει η κυρία Χριστοπούλου, είναι οξυθυμία, ανησυχία, διαταραχές ύπνου, κατάθλιψη, υποχονδρία, αποξένωση και προβλήματα στις οικογενειακές και γενικότερα στις διαπροσωπικές σχέσεις. «Οι γνωστικές αντιδράσεις παρουσιάζουν δυσκολία στη συγκέντρωση, στην ανάκληση στη μνήμη, στην εκμάθηση νέων πραγμάτων καθώς και στη λήψη αποφάσεων. Ολα αυτά έχουν όμως και συμπεριφορικές αντιδράσεις όπως την κατάχρηση ναρκωτικών ουσιών, οινοπνευματωδών και καπνού και καταστροφική συμπεριφορά» επισημαίνει η ίδια.
Το εργασιακό άγχος φαίνεται, σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας της κυρίας Μουστάκα σε νοσηλευτικό προσωπικό, ότι σχετίζεται με κεφαλαλγίες, οσφυαλγία, πόνους στη ράχη και τον αυχένα, με πόνους στα άκρα, με σωματική εξάντληση και κούραση, καθώς και με προβλήματα στο στομάχι, ακόμη και με σφίξιμο στο στήθος. Στατιστικά σημαντική σχέση βρέθηκε επίσης μεταξύ του στρες και της συχνότητας εμφάνισης ατυχημάτων στον χώρο εργασίας.
Γι΄ αυτό η κυρία Χριστοπούλου θεωρεί σημαντικό οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν τέτοιου είδους συμπτώματα να ζητούν έγκαιρα τη συμβουλή ειδικού, διότι «ένα ψυχολογικό πρόβλημα που χρονίζει αποτελεί πάντα έναν παράγοντα ο οποίος λειτουργεί κατά της ψυχικής και σωματικής υγείας του ανθρώπου».
Σχόλια