Με ρωτήσατε σε μηνύματά σας τί είναι ακριβώς η λανθάνουσα αναστολή.
Στη ζωή μας, ακόμα και στην πιο απλή μας δραστηριότητα, βομβαρδιζόμαστε από πάμπολλα ερεθίσματα: χρώματα, σχήματα, εικόνες, ήχους, μυρωδιές, κινήσεις. Φυσικά, για να μπορέσουμε να επιτελέσουμε το απλούστερο δυνατό έργο, δεν μπορούμε να δίνουμε την ίδια σημασία σε όλα όσα ο πολύπλοκος εγκέφαλός μας μπορεί να αντιληφθεί. Χρειαζόμαστε έναν μηχανισμό να μπορεί να επεξεργάζεται όλη αυτήν την πληθώρα πληροφοριών, για να επικεντρώσουμε σε ένα συγκεκριμένο έργο, σε μια συγκεκριμένη υπο-ομάδα πληροφοριών. Αυτή η λειτουργία έχει ονομαστεί λανθάνουσα αναστολή: να εστιάζει στο ερέθισμα που ενδιαφέρει το άτομο και να "μπλοκάρει" έξω άλλα, μη σχετικά ερεθίσματα, που θα αποσπούσαν την προσοχή του.
Έχει υποτεθεί ότι όταν έχουμε χαμηλή λειτουργία αυτού του μηχανισμού, κινδυνεύουμε να κατακλυστούμε εγκεφαλικά από ένα σωρό μηνύματα, τα οποία μας αποπροσανατολίζουν και ενδεχομένως υπερφορτώνουν τον εγκέφαλό μας. Γι'αυτό και η χαμηλή λανθάνουσα αναστολή έχει συνδεθεί και με τις ψυχικές παθήσεις και με τη λειτουργία της νοημοσύνης.
Πιο συγκεκριμένα, η υπόθεση αυτή υποστηρίζει το εξής: αν έχουμε δυσκολία να εστιάζουμε μόνο στις χρήσιμες πληροφορίες, και έχουμε την τάση να παρατηρούμε ταυτόχρονα όλα τα ερεθίσματα που δεχόμαστε, τότε αυτό μπορεί για κάποιον να είναι πολύ χαοτικό και να οδηγεί σε σύγχυση, καθώς το άτομο δε θα ξέρει σε τί να πρωτο-ανταποκριθεί. Αν το άτομο διαθέτει υψηλή νοημοσύνη, μπορεί να ελέγξει καλύτερα την υπολειτουργία αυτή της λανθάνουσας αναστολής και να μην προκληθεί ανισορροπία λόγω του εσφαλμένου φίλτρου και των υπερβολικών πληροφοριών που αντιλαμβάνεται. Αν όμως διαθέτει χαμηλότερη νοημοσύνη, τότε λέγεται ότι το άτομο θα είναι πιο επιρρεπές σε μια ψυχική πάθηση.
Ενδιαφέρον είναι ότι ορισμένες ναρκωτικές ουσίες περιορίζουν τη λανθάνουσα αναστολή, δηλαδή στοχεύουν στην υπολειτουργία του "φίλτρου" αυτού, με αποτέλεσμα το άτομο να εκλαμβάνει πολλαπλά ερεθίσματα. Πολλοί έχουν αποκαλέσει την επίδραση αυτή στην αντίληψη ως διεύρυνση συνείδησης [ωστόσο, συνοδά είναι τα παραληρήματα και οι ψευδαισθήσεις των εμπειριών αυτών υπό την επήρεια ουσιών]. Γνωστό είναι το δοκίμιο του Aldous Huxley (1954), «Οι πόρτες της αντίληψης» όπου περιέγραφε τις εμπειρίες του από την ελεγχόμενη χρήση μεσκαλίνης.
Φυσικά δεν πρέπει να οδηγηθούμε στην παρανόηση ότι η χαμηλή λανθάνουσα αναστολή θα οδηγήσει απαραίτητα σε δημιουργική δραστηριότητα ή σε ψυχική πάθηση. Οπωσδήποτε πρέπει να συντρέχουν και άλλες προϋποθέσεις και χαρακτηριστικά, για να συμβεί κάτι τέτοιο. Ούτε φυσικά να παραβλέψουμε τους κινδύνους ψυχώσεων και εθισμού που κρύβονται πίσω από την πρόσληψη ουσιών.
Στη ζωή μας, ακόμα και στην πιο απλή μας δραστηριότητα, βομβαρδιζόμαστε από πάμπολλα ερεθίσματα: χρώματα, σχήματα, εικόνες, ήχους, μυρωδιές, κινήσεις. Φυσικά, για να μπορέσουμε να επιτελέσουμε το απλούστερο δυνατό έργο, δεν μπορούμε να δίνουμε την ίδια σημασία σε όλα όσα ο πολύπλοκος εγκέφαλός μας μπορεί να αντιληφθεί. Χρειαζόμαστε έναν μηχανισμό να μπορεί να επεξεργάζεται όλη αυτήν την πληθώρα πληροφοριών, για να επικεντρώσουμε σε ένα συγκεκριμένο έργο, σε μια συγκεκριμένη υπο-ομάδα πληροφοριών. Αυτή η λειτουργία έχει ονομαστεί λανθάνουσα αναστολή: να εστιάζει στο ερέθισμα που ενδιαφέρει το άτομο και να "μπλοκάρει" έξω άλλα, μη σχετικά ερεθίσματα, που θα αποσπούσαν την προσοχή του.
Έχει υποτεθεί ότι όταν έχουμε χαμηλή λειτουργία αυτού του μηχανισμού, κινδυνεύουμε να κατακλυστούμε εγκεφαλικά από ένα σωρό μηνύματα, τα οποία μας αποπροσανατολίζουν και ενδεχομένως υπερφορτώνουν τον εγκέφαλό μας. Γι'αυτό και η χαμηλή λανθάνουσα αναστολή έχει συνδεθεί και με τις ψυχικές παθήσεις και με τη λειτουργία της νοημοσύνης.
Πιο συγκεκριμένα, η υπόθεση αυτή υποστηρίζει το εξής: αν έχουμε δυσκολία να εστιάζουμε μόνο στις χρήσιμες πληροφορίες, και έχουμε την τάση να παρατηρούμε ταυτόχρονα όλα τα ερεθίσματα που δεχόμαστε, τότε αυτό μπορεί για κάποιον να είναι πολύ χαοτικό και να οδηγεί σε σύγχυση, καθώς το άτομο δε θα ξέρει σε τί να πρωτο-ανταποκριθεί. Αν το άτομο διαθέτει υψηλή νοημοσύνη, μπορεί να ελέγξει καλύτερα την υπολειτουργία αυτή της λανθάνουσας αναστολής και να μην προκληθεί ανισορροπία λόγω του εσφαλμένου φίλτρου και των υπερβολικών πληροφοριών που αντιλαμβάνεται. Αν όμως διαθέτει χαμηλότερη νοημοσύνη, τότε λέγεται ότι το άτομο θα είναι πιο επιρρεπές σε μια ψυχική πάθηση.
Ενδιαφέρον είναι ότι ορισμένες ναρκωτικές ουσίες περιορίζουν τη λανθάνουσα αναστολή, δηλαδή στοχεύουν στην υπολειτουργία του "φίλτρου" αυτού, με αποτέλεσμα το άτομο να εκλαμβάνει πολλαπλά ερεθίσματα. Πολλοί έχουν αποκαλέσει την επίδραση αυτή στην αντίληψη ως διεύρυνση συνείδησης [ωστόσο, συνοδά είναι τα παραληρήματα και οι ψευδαισθήσεις των εμπειριών αυτών υπό την επήρεια ουσιών]. Γνωστό είναι το δοκίμιο του Aldous Huxley (1954), «Οι πόρτες της αντίληψης» όπου περιέγραφε τις εμπειρίες του από την ελεγχόμενη χρήση μεσκαλίνης.
Φυσικά δεν πρέπει να οδηγηθούμε στην παρανόηση ότι η χαμηλή λανθάνουσα αναστολή θα οδηγήσει απαραίτητα σε δημιουργική δραστηριότητα ή σε ψυχική πάθηση. Οπωσδήποτε πρέπει να συντρέχουν και άλλες προϋποθέσεις και χαρακτηριστικά, για να συμβεί κάτι τέτοιο. Ούτε φυσικά να παραβλέψουμε τους κινδύνους ψυχώσεων και εθισμού που κρύβονται πίσω από την πρόσληψη ουσιών.
Σχόλια