Αναβλητικότητα: το παράδειγμα του ...ΝταΒίντσι!

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Leonardo_self.jpg/220px-Leonardo_self.jpg
Μπορεί να προκαλεί έκπληξη σε κάποιους, αλλά το να είσαι δημιουργικός και ταλαντούχος άνθρωπος δε σημαίνει ότι διαρκώς είσαι σκυμμένος πάνω από ένα έργο τέχνης ή μια μαθηματική άσκηση, κάνοντας το έργο σου επίκεντρο όλης της ζωής σου και αφιερώνοντας όλο το χρόνο σου σε αυτό, με τρόπο οργανωμένο και συστηματικό.

Η αναβλητικότητα είναι ένα χαρακτηριστικό που αφορά την παράλογη καθυστέρηση ενός έργου που είχαμε πρόθεση να επιτελέσουμε, με δυσάρεστα συνοδά συναισθήματα. Έχουν κατασκευαστεί στην αγγλική γλώσσα μάλιστα κλίμακες καταμέτρησής της:
Πολλές είναι οι εξηγήσεις που αποπειράθηκαν να αποδώσουν διάφοροι ειδικοί, για να ερμηνεύσουν αυτό το φαινόμενο παραλογισμού:
  • τελειομανία
  • άγχος
  • φόβος αποτυχίας
  • αυτοσαμποτάρισμα λόγω χαμηλής αυτοεκτίμησης
  • αντιδραστικότητα-επαναστατικότητα
  • χαμηλές προσδοκίες για το αποτέλεσμα, κτλ.
Μπορεί να ακούγεται παράδοξο, αλλά ένα πολύ γνωστό άτομο με εκπληκτικό ταλέντο σε πάρα πολλά πεδία ήταν ένας κατ'εξακολούθηση αναβλητικός: ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι. Εξερεύνησε και ασχολήθηκε με περισσή επιτυχία σχεδόν με κάθε πεδίο της ανθρώπινης δραστηριότητας στις επιστήμες και τις τέχνες, και το έργο του είχε απίστευτη χρησιμότητα στην ανθρωπότητα. Τα αριστουργήματ και τα επιτεύγματά του είναι αναρίθμητα- ωστόσο...ποτέ δεν τελείωσε κάποιο έργο στην ώρα του!!

Ο ΝταΒίντσι αφαιρούνταν πολύ εύκολα. Πολύ συχνά η δημιουργικότητά του αναλωνόταν σε μουτζούρες και μισοτελειωμένα έργα. Τελείωσε τον Μυστικό Δείπνο μόνο όταν τον απείλησε το αφεντικό του ότι θα του έκοβε κάθε επιχορήγηση. Έκανε 20 χρόνια να τελειώσει τη Μόνα Λίζα. Πολλά έργα του έμειναν ημιτελή.

Αυτή η αναβλητικότητά του δεν τον άφησε ανεπηρέαστο συναισθηματικά, καθώς, ιδίως καθώς μεγάλωνε σε ηλικία, θλιβόταν στη σκέψη του πόσα περισσότερα μπορούσε να είχε κάνει.

Φαίνεται ότι για το συγκεκριμένο άτομο, ο λόγος για τον οποίο ήταν αναβλητικός ήταν ότι αφαιρούνταν εύκολα. Σήμερα μάλιστα θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι ο Νταβίντσι μπορεί να έπασχε από διαταραχή ελλειμματικής προσοχής, καθώς δεν μπορούσε να συγκεντρωθεί για να τελειώσει ένα έργο του. Φυσικά, αυτή η έλλειψη συγκέντρωσης και αφοσίωσης τον έκανε να μεταπηδά από πεδίο σε πεδίο, με αποτέλεσμα να έχει ασχοληθεί με όλο αυτό το εύρος αντικειμένων στη ζωή του. Ωστόσο, αν είχε καλύτερη διαχείριση του χρόνου και της ενέργειάς του, θα είχαμε σήμερα ακόμα περισσότερα έργα του να συνεισφέρουν στην ανθρωπότητα, στις τέχνες και τις επιστήμες. Εξάλλου, όπως έχουμε πει πολλές φορές σε αυτό το μπλογκ, δεν αρκεί η ευφυία και η δημιουργικότητα, αλλά και τα υψηλά κίνητρα, η αφοσίωση, η συγκέντρωση, καθώς και άλλοι περιβαλλοντικοί παράγοντες που διαμορφώνουν τον ψυχισμό και τη νόησή μας.

Περισσότερα για την αναβλητικότητα, για τρέχουσες έρευνες καθώς και ένα τεστάκι (στα αγγλικά), στο http://www.procrastinus.com

Σχόλια

Ο χρήστης alex είπε…
Ωραίο και χρήσιμο! εκει που είχα τις μαύρες μου διαβάζω το άρθρο σας, και ξαφνικά αισθάνομαι ενας μικρός (οσ πατάει η γατα δηλαδη) Ντα Βιντσι :) . επι του ιδίου θέματος : http://youarenotsosmart.com/2010/10/27/procrastination/
Ο χρήστης Ανδρέας Ζουρδός είπε…
Πολύ ενδιαφέροντα όλα αυτά. Παρόμοια συμπεριφορά ίσως είχε ο Λιαντίνης, αν και δεν είμαι σίγουρος. Δεν ξέρω αν έχει να κάνει με διαταραχή, δεν είμαι ειδικός. Αλλά ένα ευφυές άτομο είναι πιο επιρρεπές στην πλήξη (ή και στην θλίψη να το πάω λίγο παραπέρα) σε σχέση με έναν άνθρωπο που είναι κοντά στον μέσο όρο ή και πιο κάτω; Ίσως αυτή η διαταραχή της μειωμένης προσοχής στην περίπτωση αυτήν να είναι μία συνήθεια που προφύλαξε τους ανθρώπους από την κατάθλιψη, και την αυτοκτονική συμπεριφορά οπότε στην ουσία να είναι ένας μηχανισμός αποφυγής της πλήξης από την ζωή
Ο χρήστης Kalliope είπε…
Ευχαριστώ Ανδρέα για τον ενδιαφέροντα σχολιασμό. Η αλήθεια είναι ότι τα δημιουργικά άτομα (το αν όλοι οι ευφυείς είναι και δημιουργικοί αποτελεί άλλη συζήτηση) έχουν μειωμένη λειτουργία του "φίλτρου αντίληψης". Άρα, παρατηρούν περισσότερα πράγματα και είναι πολύ δύσκολο να εστιαστεί η αντίληψη και η προσοχή τους σε ένα τη φορά. Υπάρχουν και στιγμές προσήλωσης και αφοσίωσης (τότε έχουμε και τα μεγάλα έργα), αλλά τα άτομα αυτά φαίνεται να δυσκολεύονται πολύ. Το αν η λειτουργία αυτή τους προστατεύει από την πλήξη είναι μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση, καθώς η πλήξη είναι μια από τις "κατάρες" της ζωής του χαρισματικού.
Ο χρήστης Ανώνυμος είπε…
Να πω προσωπική εμπειρία ως άτομο που πρόσφατα αυτοδιαγνώστηκε και διαγνώστηκε και από ψυχίατρο με ΔΕΠΥ και φαίνεται και βιολογικά λόγω προβλημάτων άρθρωσης,αδεξιότητας κλπ. λόγω αναπτυξιακής δυσπραξίας που συνήθως εμφανίζεται μαζί με τη ΔΕΠΥ.
Μελέτησα εγχειρίδια παιδαγωγικής,ψυχολογίας κλπ. και μίλησα και με φίλους που και εκείνοι έχουν ΔΕΠΥ,όλοι καλοί μαθητές και φοιτητές στο Πανεπιστήμιο.Άλλωστε,παιδαγωγική σπουδάζω.
Ο εγκέφαλος των ΔΕΠΥ και των διπολικών μοιάζει αρκετά.Λόγω κάποιων χημικών ανισορροπιών το μυαλό μας δε μπορει να καταλογογραφήσει σωστα τις εμπειριες και τις συσχετιζει με αλλες στις οποιες διαβλεπει σχεσεις ομοιότητας,αντιθεσης κλπ.Δηλαδη,πρακτικα ο εγκεφαλος εχει τεραστιες μεταγνωστικες δυνατοτητες.
Γι'αυτο βαριόμαστε τα εύκολα,συνηθως ξερουμε συνηθως τί θα πει ο αλλος γι'αυτο τον διακόπτουμε κλπ,αναλυουμε τα παντα επιστημονικα και γι`αυτο τα απαξιωνουμε κλπ,εχουμε παρα πολλα ενδιαφεροντα...Αν δειτε το Λιαντινη μιλα συνειρμικά,παει απο το ενα θεμα στο αλλο.Υπαρχει λογικη απο πισω αλλα ο νευροτυπικος ισως δε μπορει να το καταλαβει.Αλλα βεβαια ο Λιαντινης ηταν μια απατη γιατι δεν ειχε κανει ιδιαιτερες σπουδες και ειχε κολλησει με τον Γερμανικο Ιδεαλισμο.Όλα τα πραγματα τα εβλεπε υπο το πρισμα της σκεψης του 19ου αιωνα.Προφανως βαριότανε να διαβασει τους μοντερνους και ειχε ψιλοταυτιστει με το Νιτσε,τυπικο προβλημα των διπολικων.Γενικα,ηταν πολυ θεατρινιστικος και παραβιαζε ολες τις αρχες της παιδαγωγικης για να βαλει τον εαυτο του στο επικεντρο και να νιωσει σπουδαιος.
Τωρα ισως αυτο που γραφω να μοιαζει παραλήρημα στους νευροτυπικους ή οτι κανω άλματα σκεψεις.Αλλα,οι νευροτυπικοι σε ατομα με ΔΕΠΥ που εχουν καταφερει να μορφωθουν φανταζουν αυτιστικοι...Είναι ζήτημα αντίληψης.Δεν είμαστε ούτε ανώτεροι,ούτε κατώτεροι,απλως διαφορετικοι...Και τωρα βαριεμαι να βαλω τονους...Σιγα αφου βγαινει νοημα και χωρις...
Aντώνης