Ζούμε συνειδητά ή στον "αυτόματο πιλότο";

Ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο μας πληροφορεί για τις πιο πρόσφατες σκέψεις σχετικά με τη λειτουργία του εγκεφάλου και δίνει αρκετή τροφή για σκέψη σχετικά με το πόσο αυτόματα ή συνειδητά ζούμε.

Η λανθάνουσα αναστολή, που την έχουμε συζητήσει και στο παρελθόν σε αυτό το μπλογκ, είναι η λειτουργία που έχει ο εγκέφαλος να γίνεται επιλεκτικός σε σχέση με την αντίληψη των ερεθισμάτων που δέχεται από τα αισθητηριακά συστήματα (όραση, ακοή, κτλ). Με πιο απλά λόγια, επειδή δεχόμαστε υπερβολικά πολλά ερεθίσματα, ο εγκέφαλος διαθέτει ένα φίλτρο το οποίο μας αφήνει να προσέχουμε μόνο όσα ερεθίσματα είναι απαραίτητα για την επιβίωσή μας και μπλοκάρει τα υπόλοιπα που θα μπορούσαν να μας αποσπάσουν την προσοχή και να μας απομακρύνουν από τον αρχικό μας στόχο, ή να μας υπερφορτώσουν τον εγκέφαλο και να τον κουράσουν υπερβολικά. [η λανθάνουσα αναστολή λειτουργεί διαφορετικά στα δημιουργικά άτομα, τα οποία δε φιλτράρουν τόσο πολύ τα ερεθίσματα, με αποτέλεσμα να έχουν πιο χαωτική σκέψη].

Ωστόσο, αν διαβάσουμε και το παρακάτω άρθρο, προκύπτουν διάφοροι προβληματισμοί. Κατά πόσο ζούμε συνειδητά; Πόσο η ζωή μας έχει γίνει αυτοματοποιημένη; Το να ζούμε σε "αυτόματο πιλότο", δηλαδή να κάνουμε τα πράγματα μηχανικά, οδηγεί:
α) σε άγχος, καθώς δε θυμόμαστε βασικές μας δραστηριότητες (όπως το αν κλειδώσαμε το σπίτι), με αποτέλεσμα να προκαλείται η σχετική ανησυχία
β) σε κίνδυνο, καθώς δεν προσέχουμε λεπτομέρειες που ίσως να θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή μας, όπως ένα αυτοκίνητο που έρχεται με ορμή καταπάνω μας και
γ) σε λιγότερη απόλαυση της ζωής, καθώς δεν προσέχουμε ερεθίσματα τα οποία θα μας προσέφεραν τόσο πολλά, όπως πχ το κελάηδισμα ενός πουλιού, η μυρωδιά ενός λουλουδιού, κτλ.

Η λανθάνουσα αναστολή είναι σημαντικός μηχανισμός επιβίωσης και προστασίας του εγκεφάλου, αρκεί να μη φιλτράρει υπερβολικά τα ερεθίσματα, με αποτέλεσμα να μην κάνουμε συνειδητά πράξεις σημαντικές (π.χ. ότι βγάλαμε το σίδερο από την πρίζα) ή/και να μην απολαμβάνουμε την ίδια τη ζωή (π.χ. το να τρώμε συνειδητά απολαμβάνοντας μια γεύση και όχι αυτόματα-βιαστικά-μηχανικά).
----------------------------------------------
Αντιγράφω το σχετικό άρθρο [υπογραμμίσεις δικές μου]:

Οι περισσότεροι άνθρωποι ζουν στον «αυτόματο πιλότο», διεκπεραιώνοντας πολλές από τις καθημερινές δραστηριότητές τους δίχως συνειδητή σκέψη. Επακόλουθο: φτάνουν στη δουλειά τους δίχως να καλοθυμούνται τη διαδρομή, επιστρέφουν στο σπίτι για να δουν αν κλείδωσαν ή ακόμα πίνουν τον καφέ τους και μετά… τον ψάχνουν!

Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας βρετανικής δημοσκόπησης, η οποία έδειξε πως οι οκτώ στους 10 από εμάς έχουμε πάρα πολλές συνήθειες που πλέον μας έχουν γίνει δεύτερη φύση – και έτσι τις εκτελούμε αυτόματα, δίχως μετά να τις θυμόμαστε.

Όσο περίεργο, πάντως, κι αν φαίνεται αυτό, για τους ειδικούς αποτελεί τον τρόπο που διαθέτει ο εγκέφαλος για να μην υπερφορτώνεται με πληροφορίες.

«Όλοι βασιζόμαστε στον “αυτόματο πιλότο” για να βγάλουμε την μέρα – είναι τόσο πολλά αυτά που πρέπει να θυμόμαστε ώστε δεν έχουμε άλλη επιλογή», δήλωσε η δρ Κατρίνα Φίλιπς, εκτελεστική διευθύντρια του οργανισμού Πρόληψης Παιδικών Ατυχημάτων (CAPT), για λογαριασμό του οποίου πραγματοποιήθηκε η δημοσκόπηση.

«Το χαρακτηριστικό αυτό, όμως, του ανθρώπινου μυαλού, μπορούν να το αξιοποιήσουν οι γονείς, ούτως ώστε να γίνει σε όλη την οικογένεια δεύτερη φύση η ακολούθηση των κανόνων ασφαλείας – είτε αυτοί αφορούν την ζώνη ασφαλείας στο αυτοκίνητο ή το κλείδωμα της πόρτας που οδηγεί στην πισίνα».

Στη δημοσκόπηση συμμετείχαν περισσότεροι από 5.000 ενήλικες. Το 55% από αυτούς είπαν πως πηγαίνουν στην δουλειά με τον… αυτόματο πιλότο, ενώ το 25% είπαν πως δεν μπορούν να θυμηθούν τις λεπτομέρειες της διαδρομής τους.

Περισσότεροι από τους μισούς (το 52%) δήλωσαν πως έχουν επιστρέψει αναίτια στο σπίτι επειδή δεν θυμόντουσαν εάν είχαν κλειδώσει φεύγοντας την πόρτα, ενώ οι δύο στους δέκα είπαν πως τους συμβαίνει να φτιάξουν καφέ, να τον πιουν και μετά να μην το θυμούνται.

Οι ειδικοί υπογραμμίζουν πως η τάση αυτή ασφαλώς και μπορεί να μας οδηγήσει σε λάθη – όπως το να πάμε δύο φορές στο φούρνο για ψωμί ή το να… διαρρηγνύουμε τα ιμάτιά μας ότι δεν μας είχε ανατεθεί κάποια δουλειά.

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, όμως, γίνεται για προστασία του εγκεφάλου.

Σχόλια