Δυστυχώς η οικονομική κρίση που πλήττει και τη χώρας μας μας αναγκάζει να ασχοληθούμε με τις δυσμενείς επιπτώσεις που έχει αυτή όχι μόνο στην οικονομική αλλά και στην ψυχική μας κατάσταση. Δεν υπάρχουν πολλοί που να μην πλήττονται από το κλίμα που έχει διαμορφωθεί. Σήμερα ας ασχοληθούμε με την πλέον ευαίσθητη ομάδα, που είναι διαρκώς αυξανόμενη: τους ανέργους. Για να δούμε λοιπόν μερικές συναισθηματικές καταστάσεις που ενδέχεται να δοκιμάζει ένα άτομο που διέρχεται μιας τόσο επώδυνης φάσης στη ζωή του.
Ποιες λοιπόν είναι οι ψυχικές καταστάσεις που συνδέονται με την ανεργία;
- απομόνωση: ο άνεργος δεν αλλάζει παραστάσεις, όπως ο εργαζόμενος. Έτσι, έρχεται σε επαφή με λιγότερους ανθρώπους και ενδέχεται να αυξηθούν τα συναισθήματα μοναξιάς. Το άτομο θα κλειστεί
- χαμηλή αυτοπεποίθηση: η απώλεια της δουλειάς είναι ένα πλήγμα στην αυτοπεποίθηση. Μπορεί ο άνεργος να νιώσει ότι δεν ήταν αρκετά καλός, με αποτέλεσμα να χάσει τη δουλειά του ή ότι δεν είναι αρκετά καλός, και γι'αυτό δεν τον προσλαμβάνει κανένας άλλος.
- θλίψη: από την απλή θλίψη ως την παθολογική κατάθλιψη, είναι σχεδόν αναπόφευκτο κάποιος να μην αισθάνεται έντονη λύπη. Τα συναισθήματα αυτά μπορεί να οδηγήσουν και σε ακραίες μορφές απόγνωσης.
- θυμός: έντονες απορίες τύπου "γιατί σε μένα;" που μπορεί να φτάσουν μέχρι έντονες εξάρσεις οργής. Ο άνεργος μπορεί να νιώσει αδικημένος, "πνίγεται" από το δίκιο του και δεν έχει να διοχετεύσει την οργή του στην άμεση πηγή του προβλήματος. Ο εχθρός είναι αόριστος και αυτό γεμίζει το άτομο με μια απροσδιόριστη οργή που μπορεί να ξεσπάσει σε αθώα θύματα ή σε βανδαλισμό.
- φόβος: καθώς τα εισοδήματα είναι περιορισμένα έως ανύπαρκτα, δημιουργείται μια αίσθηση ανασφάλειας για το μέλλον. Το άτομο φοβάται μήπως διαιωνιστεί το πρόβλημα, ανησυχεί για την επάρκεια των υλικών αγαθών, φοβάται το ενδεχόμενο της ατομικής του εξαθλίωσης.
- άγχος: το πιο κυρίαρχο θα λέγαμε συναίσθημα που συνδέεται με όλα τα άλλα. Το άτομο είναι κλονισμένο και ζει μια μεγάλη αγωνία, ιδίως όταν έχει άλλα άτομα υπό την ευθύνη του. Τα αποτελέσματα του άγχους είναι πολλά: από ψυχοσωματικά συμπτώματα, νοητική δυσλειτουργία (π.χ. κακή μνήμη, αναποφασιστικότητα) μέχρι επιπτώσεις στη συμπριφορά (νευρικότητα, κυκλοθυμισμός, επιθετικότητα κτλ.)
- ντροπή: σε μια κοινωνία που επιβραβεύει τόσο πολύ την έννοια της καριέρας, το άτομο που δεν έχει δουλειά είναι πολύ πιθανό να νιώθει ντροπή που δεν εργάζεται, καθώς, έστω κι αν δεν είναι δική του προσωπική ευθύνη, το εισπράττει ως μια δική του προσωπική αποτυχία. Η ντροπή αυτή συνεισφέρει στην απομόνωση, καθώς το άτομο αρχίζει να αποφεύγει τη συναναστροφή με ανθρώπους που θα του κάνουν ερωτήσεις φέρντοντά στο σε δύσκολη θέση.
- νοητική αδράνεια: όταν δεν υπάρχει το εξωτερικό κίνητρο της αμοιβόμενης εργασίας, το άτομο δεν έχει τα ίδια κίνητρα για να ενθαρρυνθεί και να δράσει. Επίσης, η εργασία κρατά το μυαλό σε εγρήγορση και η έλλειψη εργασίας διαστρεβλώνει την αίσθηση του χρόνου και κάνει το νου επιρρεπή σε παράλογες σκέψεις χαμηλής αυτοαξίας.
- χρήση μηχανισμών άμυνας: θα μπορούσαμε να γράψουμε πολλά εδώ, αλλά ας αρκεστούμε στο ότι το άτομο επιστρατεύει διάφορους μηχανισμούς σκέψης για να απωθήσει τις δυσάρεστες και επώδυνες διαπιστώσεις για την κατάστασή του: από την άρνηση της πραγματικότητας, μέχρι την εκλογίκευσή της, από τον υπέρμετρο αυτοσαρκασμό μέχρι την παλινδρόμηση ('παλιμπαιδισμό') και φυσικά την αναπλήρωση
- χρήση ουσιών ή συμπεριφορές για να ξεχαστεί το άτομο: σε μια τόσο δύσκολη περίοδο της ζωής, είναι πιθανό το άτομο να καταφύγει σε χρήση ουσιών (ποτό, ναρκωτικά, κάπνισμα) για να γεμίσει τα συναισθηματικά του κενά, να καταπολεμήσει την αμηχανία ή να μουδιάσει το μυαλό του από τα προβλήματα.
Σε επόμενο ποστ θα καταγράψω κάποιους τρόπους που μπορεί το άνεργο άτομο να βοηθήσει τον εαυτό του συναισθηματικά. Καλή δύναμη σε όλους.
Καλλιόπη
Διαβάστε περισσότερα:
http://www.psychologytoday.com/blog/anxiety-files/201007/the-shame-unemployment
http://www.businessweek.com/bwdaily/dnflash/content/sep2009/db2009092_648686.htm
http://www.jobsletter.org.nz/jbl02410.htm
Σχόλια