Αμέσως μετά τη συντριβή του αεροσκάφους της
Germanwings, τον περιέγραψαν ως εύθυμο και προσεκτικό πιλότο, ένα νέο
άνθρωπο που από μικρός ονειρευόταν να πετάξει. Τις τελευταίες όμως
ημέρες, αρχίζει να γίνεται ξεκάθαρο ότι ο 27χρονος συγκυβερνήτης Αντρέας
Λούμπιτς, ήταν κάτι πολύ πιο απειλητικό: ο υπαίτιος ενός από τα
χειρότερα χτυπήματα δολοφονίας-αυτοκτονίας στην ιστορία.
Εάν ισχύουν οι ενδείξεις των ερευνητών σχετικά με τέτοιου είδους εγκλήματα, ίσως η κακή φήμη να είναι εκείνο που αποζητούσε και ο Λούμπιτς. Οι ενέργειες του Λούμπιτς, ο οποίος πήρε μαζί του στον θάνατο 149 ανυποψίαστους ανθρώπους, μπορεί να μοιάζουν με κάποιο τρόπο ακατανόητες, και τα πλήρη κίνητρά του μπορεί ποτέ να μη γίνουν τελείως κατανοητά. Μελέτες όμως των τελευταίων δεκαετιών έχουν αρχίσει να καταλήγουν σε κάποια κοινά χαρακτηριστικά ανθρώπων που διενεργούν τέτοιου είδους ακραίες ενέργειες, μεταξύ των οποίων ο υπέρμετρος ναρκισσισμός, ένα «ισχυρό παράπονο» και η «επιθυμία» για κακή υστεροφημία.
Ο Ανταμ Λάνκφορντ, καθηγητής εγκληματολογίας στο Πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα, από την έρευνά του πάνω σε δράστες μαζικών δολοφονιών που αυτοκτόνησαν, διαπίστωσε ότι «ένας μεγάλος αριθμός αυτών ανέφερε ως κίνητρό του τη δίψα για φήμη, δόξα και προσοχή». Ο 20χρονος Ανταμ Λάνζαλ, πριν σκοτώσει 20 παιδιά, έξι ενήλικες και τον εαυτό του σε δημοτικό σχολείο των ΗΠΑ το 2012, έγραψε σε ένα διαδικτυακό φόρουμ: «Απλά δες πόσους πολλούς οπαδούς μπορείς να αποκτήσεις με κάθε είδους μαζική δολοφονία». O 19χρονος Ρόμπερτ Χόκινς, ο οποίος αυτοκτόνησε μετά τη δολοφονία οκτώ ανθρώπων σε εμπορικό κέντρο των ΗΠΑ το 2007, άφησε πίσω του σημείωμα που έγραφε: «Θα γίνω διάσημος». Ο 17χρονος Ντίλαν Κλέμπολντ, ο οποίος μαζί με τον συνεργό του σκότωσαν 12 μαθητές και έναν καθηγητή σε Λύκειο των ΗΠΑ το 1999, σε βίντεο πριν το μακελειό είπε: «Οι περισσότεροι θάνατοι στην ιστορία των ΗΠΑ...ελπίζουμε. Ελπίζουμε». «Οι σκηνοθέτες θα τσακώνονται γι’ αυτή την ιστορία».
Ακόμα και εάν οι αρχές γνωρίζουν τι μπορεί να οδήγησε τον Λούμπιτς σε αυτή την ενέργεια, δεν το έχουν γνωστοποιήσει. Οι ενάγοντες δήλωσαν ότι είναι ξεκάθαρο ότι είχε σχεδιάσει τη συντριβή, ψάχνοντας από το iPad του μεθόδους αυτοκτονίας και τρόπους χειρισμού της πόρτας του πιλοτηρίου. Η Lufthansa, η μητρική εταιρεία της Germanwings, είχε πει ότι ο Λούμπιτς είχε αναφέρει στο παρελθόν ότι έπασχε από βαριά κατάθλιψη, και οι ενάγοντες είπαν ότι είχε μιλήσει για αυτοκτονία σε ένα σύμβουλο ψυχικής υγείας.
Δεν φτάνει η κατάθλιψη
Ωστόσο, ειδικοί ψυχικής υγείας που μελετούν μαζικές δολοφονίες-αυτοκτονίες είπαν ότι η κατάθλιψη και οι αυτοκτονικές σκέψεις, σε καμία περίπτωση δεν επαρκούν για να εξηγήσουν τέτοιες δραστικές και στατιστικά σπάνιες ενέργειες. «Οι άνθρωποι θέλουν να πιαστούν από κάτι εύκολα κατανοητό, να κατηγορήσουν κάτι ή να βρουν έναν αποδιοπομπαίο τράγο» λέει ο δρ Τζέιμς Νολ, διευθυντής του τμήματος εγκληματολογικής ψυχιατρικής του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης. Εστιάζοντας όμως την προσοχή μας στην κατάθλιψη, σύμφωνα με τον δρα Νολ, οδηγούμαστε σε αδιέξοδο. «Υπάρχει κάτι τελείως διαφορετικό εδώ, πέρα και εκτός της κατάθλιψης, και εκεί είναι που πρέπει να κοιτάξουμε».
Οι σοβαρές ψυχικές ασθένειες, σύμφωνα με μελέτες, αποτελούν την κύρια αιτία στην μειοψηφία των περιπτώσεων, περίπου στο 20% αυτών. Πολύ πιο συχνή αιτία αποτελεί η διαστρέβλωση της προσωπικότητας, όπως εκρήξεις οργής, παράνοια, μεγαλομανία, δίψα για εκδίκηση ή παθολογικός ναρκισσισμός και σκληρότητα. «Τα τυπικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα των μαζικών δολοφόνων είναι η παράνοια σε συνδυασμό με μαζική δυσαρέσκεια», λέει ο δρ Μάικλ Στόουν, ιατροδικαστής-ψυχίατρος στην Νέα Υόρκη, ο οποίος ολοκλήρωσε πρόσφατα μία έρευνα σε 228 μαζικούς δολοφόνους, πολλοί εκ των οποίων επίσης αυτοκτόνησαν. Ο δρ Ριντ Μέλοϊ, ιατροδικαστής-ψυχολόγος και σύμβουλος πανεπιστημίων και επιχειρήσεων σε θέματα εκτίμησης κινδύνου, λέει ότι αυτό που είναι πια ξεκάθαρο μετά 30 χρόνια έρευνας, ίσως το κυρίαρχο χαρακτηριστικό των μαζικών δολοφόνων είναι η πεποίθησή τους ότι έχουν αδικηθεί.
Θέμα πιλότου
Ενα αεροπλάνο μπορεί να μοιάζει ένα ασυνήθιστο μέσο μαζικής δολοφονίας ή αυτοκαταστροφής. Οπως λένε όμως πολλοί ψυχίατροι, για έναν πιλότο πιθανώς αυτός ο τρόπος να μην είναι και τόσο αναπάντεχος. Σε μία έρευνα του πανεπιστημίου του Ντιούκ που εξέτασε 85 «αεροπορικές αυτοκτονίες» από το 1965 έως σήμερα, διαπίστωσε ότι οι 18 από αυτές τις συντριβές ήταν δολοφονίες-αυτοκτονίες, ενώ οι 15 διαπράχθηκαν από πιλότους. Η πτήση 370 των Μαλαισιανών Αερογραμμών δεν ήταν ανάμεσα στις μελετηθείσες, παρόλ’ αυτά, μία από τις πιθανές αιτίες εξαφάνισης του αεροσκάφους ήταν η αυτοκτονία του πιλότου. «Δεν είχαν όλοι οι πιλότοι ιστορικό ψυχικής νόσου», λέει ο δρ Χέιτερς Φρίντμαν, ένας εκ των δύο μελετητών της παραπάνω έρευνας. «Αυτό που απαντάται συχνά είναι άγχος που σχετίζεται με την οικογένεια, κάποια σχέση, την εργασία ή είναι οικονομικής φύσης».
Σε αρκετές περιπτώσεις, οι πιλότοι, όλοι τους άνδρες, μοιάζουν να δρουν διαμαρτυρόμενοι. Ενας συνέτριψε το αεροπλάνο πάνω στο σπίτι της πρώην πεθεράς του, άλλος στα γραφεία της εταιρείας για την οποία εργαζόταν, ενώ ένας τρίτος έριξε ένα τετραθέσιο αεροπλάνο πάνω σε κτίριο που στέγαζε την Υπηρεσία Εσωτερικού Εισοδήματος.
Ομως, λίγοι δολοφόνοι-αυτόχειρες είναι τόσο τρομακτικοί όσο εκείνοι που εθελουσίως συνέτριψαν αεροπλάνα με εκατοντάδες επιβάτες. Σε ένα εμπορικό κέντρο ή σε ένα σχολείο, σημειώνει ο δρ Νολ, οι άνθρωποι μπορούν να τρέξουν και να πάρουν τον έλεγχο. «Σε ένα αεροπλάνο, ο αριθμός των θυμάτων είναι καθορισμένος, και κανείς δεν μπορεί να πάει πουθενά».
Εάν ισχύουν οι ενδείξεις των ερευνητών σχετικά με τέτοιου είδους εγκλήματα, ίσως η κακή φήμη να είναι εκείνο που αποζητούσε και ο Λούμπιτς. Οι ενέργειες του Λούμπιτς, ο οποίος πήρε μαζί του στον θάνατο 149 ανυποψίαστους ανθρώπους, μπορεί να μοιάζουν με κάποιο τρόπο ακατανόητες, και τα πλήρη κίνητρά του μπορεί ποτέ να μη γίνουν τελείως κατανοητά. Μελέτες όμως των τελευταίων δεκαετιών έχουν αρχίσει να καταλήγουν σε κάποια κοινά χαρακτηριστικά ανθρώπων που διενεργούν τέτοιου είδους ακραίες ενέργειες, μεταξύ των οποίων ο υπέρμετρος ναρκισσισμός, ένα «ισχυρό παράπονο» και η «επιθυμία» για κακή υστεροφημία.
Ο Ανταμ Λάνκφορντ, καθηγητής εγκληματολογίας στο Πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα, από την έρευνά του πάνω σε δράστες μαζικών δολοφονιών που αυτοκτόνησαν, διαπίστωσε ότι «ένας μεγάλος αριθμός αυτών ανέφερε ως κίνητρό του τη δίψα για φήμη, δόξα και προσοχή». Ο 20χρονος Ανταμ Λάνζαλ, πριν σκοτώσει 20 παιδιά, έξι ενήλικες και τον εαυτό του σε δημοτικό σχολείο των ΗΠΑ το 2012, έγραψε σε ένα διαδικτυακό φόρουμ: «Απλά δες πόσους πολλούς οπαδούς μπορείς να αποκτήσεις με κάθε είδους μαζική δολοφονία». O 19χρονος Ρόμπερτ Χόκινς, ο οποίος αυτοκτόνησε μετά τη δολοφονία οκτώ ανθρώπων σε εμπορικό κέντρο των ΗΠΑ το 2007, άφησε πίσω του σημείωμα που έγραφε: «Θα γίνω διάσημος». Ο 17χρονος Ντίλαν Κλέμπολντ, ο οποίος μαζί με τον συνεργό του σκότωσαν 12 μαθητές και έναν καθηγητή σε Λύκειο των ΗΠΑ το 1999, σε βίντεο πριν το μακελειό είπε: «Οι περισσότεροι θάνατοι στην ιστορία των ΗΠΑ...ελπίζουμε. Ελπίζουμε». «Οι σκηνοθέτες θα τσακώνονται γι’ αυτή την ιστορία».
Ακόμα και εάν οι αρχές γνωρίζουν τι μπορεί να οδήγησε τον Λούμπιτς σε αυτή την ενέργεια, δεν το έχουν γνωστοποιήσει. Οι ενάγοντες δήλωσαν ότι είναι ξεκάθαρο ότι είχε σχεδιάσει τη συντριβή, ψάχνοντας από το iPad του μεθόδους αυτοκτονίας και τρόπους χειρισμού της πόρτας του πιλοτηρίου. Η Lufthansa, η μητρική εταιρεία της Germanwings, είχε πει ότι ο Λούμπιτς είχε αναφέρει στο παρελθόν ότι έπασχε από βαριά κατάθλιψη, και οι ενάγοντες είπαν ότι είχε μιλήσει για αυτοκτονία σε ένα σύμβουλο ψυχικής υγείας.
Δεν φτάνει η κατάθλιψη
Ωστόσο, ειδικοί ψυχικής υγείας που μελετούν μαζικές δολοφονίες-αυτοκτονίες είπαν ότι η κατάθλιψη και οι αυτοκτονικές σκέψεις, σε καμία περίπτωση δεν επαρκούν για να εξηγήσουν τέτοιες δραστικές και στατιστικά σπάνιες ενέργειες. «Οι άνθρωποι θέλουν να πιαστούν από κάτι εύκολα κατανοητό, να κατηγορήσουν κάτι ή να βρουν έναν αποδιοπομπαίο τράγο» λέει ο δρ Τζέιμς Νολ, διευθυντής του τμήματος εγκληματολογικής ψυχιατρικής του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης. Εστιάζοντας όμως την προσοχή μας στην κατάθλιψη, σύμφωνα με τον δρα Νολ, οδηγούμαστε σε αδιέξοδο. «Υπάρχει κάτι τελείως διαφορετικό εδώ, πέρα και εκτός της κατάθλιψης, και εκεί είναι που πρέπει να κοιτάξουμε».
Οι σοβαρές ψυχικές ασθένειες, σύμφωνα με μελέτες, αποτελούν την κύρια αιτία στην μειοψηφία των περιπτώσεων, περίπου στο 20% αυτών. Πολύ πιο συχνή αιτία αποτελεί η διαστρέβλωση της προσωπικότητας, όπως εκρήξεις οργής, παράνοια, μεγαλομανία, δίψα για εκδίκηση ή παθολογικός ναρκισσισμός και σκληρότητα. «Τα τυπικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα των μαζικών δολοφόνων είναι η παράνοια σε συνδυασμό με μαζική δυσαρέσκεια», λέει ο δρ Μάικλ Στόουν, ιατροδικαστής-ψυχίατρος στην Νέα Υόρκη, ο οποίος ολοκλήρωσε πρόσφατα μία έρευνα σε 228 μαζικούς δολοφόνους, πολλοί εκ των οποίων επίσης αυτοκτόνησαν. Ο δρ Ριντ Μέλοϊ, ιατροδικαστής-ψυχολόγος και σύμβουλος πανεπιστημίων και επιχειρήσεων σε θέματα εκτίμησης κινδύνου, λέει ότι αυτό που είναι πια ξεκάθαρο μετά 30 χρόνια έρευνας, ίσως το κυρίαρχο χαρακτηριστικό των μαζικών δολοφόνων είναι η πεποίθησή τους ότι έχουν αδικηθεί.
Θέμα πιλότου
Ενα αεροπλάνο μπορεί να μοιάζει ένα ασυνήθιστο μέσο μαζικής δολοφονίας ή αυτοκαταστροφής. Οπως λένε όμως πολλοί ψυχίατροι, για έναν πιλότο πιθανώς αυτός ο τρόπος να μην είναι και τόσο αναπάντεχος. Σε μία έρευνα του πανεπιστημίου του Ντιούκ που εξέτασε 85 «αεροπορικές αυτοκτονίες» από το 1965 έως σήμερα, διαπίστωσε ότι οι 18 από αυτές τις συντριβές ήταν δολοφονίες-αυτοκτονίες, ενώ οι 15 διαπράχθηκαν από πιλότους. Η πτήση 370 των Μαλαισιανών Αερογραμμών δεν ήταν ανάμεσα στις μελετηθείσες, παρόλ’ αυτά, μία από τις πιθανές αιτίες εξαφάνισης του αεροσκάφους ήταν η αυτοκτονία του πιλότου. «Δεν είχαν όλοι οι πιλότοι ιστορικό ψυχικής νόσου», λέει ο δρ Χέιτερς Φρίντμαν, ένας εκ των δύο μελετητών της παραπάνω έρευνας. «Αυτό που απαντάται συχνά είναι άγχος που σχετίζεται με την οικογένεια, κάποια σχέση, την εργασία ή είναι οικονομικής φύσης».
Σε αρκετές περιπτώσεις, οι πιλότοι, όλοι τους άνδρες, μοιάζουν να δρουν διαμαρτυρόμενοι. Ενας συνέτριψε το αεροπλάνο πάνω στο σπίτι της πρώην πεθεράς του, άλλος στα γραφεία της εταιρείας για την οποία εργαζόταν, ενώ ένας τρίτος έριξε ένα τετραθέσιο αεροπλάνο πάνω σε κτίριο που στέγαζε την Υπηρεσία Εσωτερικού Εισοδήματος.
Ομως, λίγοι δολοφόνοι-αυτόχειρες είναι τόσο τρομακτικοί όσο εκείνοι που εθελουσίως συνέτριψαν αεροπλάνα με εκατοντάδες επιβάτες. Σε ένα εμπορικό κέντρο ή σε ένα σχολείο, σημειώνει ο δρ Νολ, οι άνθρωποι μπορούν να τρέξουν και να πάρουν τον έλεγχο. «Σε ένα αεροπλάνο, ο αριθμός των θυμάτων είναι καθορισμένος, και κανείς δεν μπορεί να πάει πουθενά».
Σχόλια