Σε άλλη μια εισήγηση στο συνέδριο της ECHA στην Πράγα, παρακολουθήσαμε ένα μοντέλο συμβουλευτικής υποστήριξης που η εισηγήτρια χρησιμοποιεί με επιτυχία.
Η γνωστική-συμπεριφοριστική θεραπεία (Cognitive Behavioural Therapy- CBT) έχει ως βασικό σκεπτικό ότι ο καθένας μας έχει σκέψεις που επηρεάζουν τα συναισθήματά μας, τα οποία μετά καθορίζουν τη συμπεριφορά μας. Αν αντίστροφα, αλλάξουμε τις σκέψεις μας, τότε θα διαμορφωθούν διαφορετικά συναισθήματα, που θα οδηγήσουν σε διαφορετική συμπεριφορά:
σκέψεις (επηρεάζουν τα)=>συναισθήματα (που επηρεάζουν τη)=>συμπεριφορά μας.
Η μέθοδος που παρουσιάστηκε είναι το σχήμα EBFBC (events, thoughts, feelings, behaviours, consequences- γεγονότα, σκέψεις, συναισθήματα, συμπεριφορές, συνέπειες):
Γεγονότα: κάτι που μας συμβαίνει- καλούμε τον συμβουλευόμενο να εντοπίσει το πού, πώς, πότε, με ποιον συμβαίνει ένα γεγονός
Σκέψεις: γιατί μας συμβαίνει κάτι, τι λέξεις χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε το γεγονός; τι σκέψεις διαμορφώνονται εκείνη τη στιγμή;
Συναισθήματα: ζητάμε από το συμβουλευόμενο να επιλέξει το συναίσθημα που προκύπτει από το γεγονός και τις σκέψεις που έκανε, από μια λίστα (πχ. από τα 4 βασικά συναισθήματα: χαρά, θυμός, φόβος, λύπη)
Συμπεριφορά: εντοπίζουμε τι ακριβώς κάνει ο συμβουλευόμενος, ως αποτέλεσμα των συναισθημάτων του; (πχ. το βάζει στα πόδια από ντροπή; αντιμιλάει; κλαίει; μελαγχολεί;)
Συνέπειες: ποιες είναι οι συνέπειες της συμπεριφοράς του; σε τι κατάσταση οδηγεί; (πχ. μοναξιά)
Σιγά σιγά βοηθούμε μέσα από ασκήσεις (η έννοια "homework" είναι πολύ βασική για αυτό το μοντέλο θεραπείας, καθώς ο συμβουλευόμενος καλείται να μάθει πώς να γίνεται θεραπευτής του εαυτού του και να επικεντρώνει στο τώρα χρησιμοποιώντας τις δικές του ικανότητες) να εντοπίζει ο συμβουλευόμενος τις δικές του αρνητικές και δυσλειτουργικές σκέψεις και να προσπαθεί να τις αλλάξει με εναλλακτικές, που θα επηρεάσουν διαφορετικά τα μετέπειτα συναισθήματα, συμπεριφορά και συνέπειες.
Υπάρχουν διάφορες τεχνικές, εργασίες, ασκήσεις και ερωτήσεις που βοηθούν τον συμβουλευόμενο να αλλάξει τις αρνητικές σκέψεις. "Πώς πιστεύεις στα σίγουρα ότι θα συμβεί αυτό;" "Ποια είναι τα θετικά στοιχεία πάνω σου- γιατί επιλέγεις να τα ξεχνάς εκείνη τη στιγμή;" "πιστεύεις ότι βλέπεις τα πράγματα χειρότερα από ό,τι είναι στην πραγματικότητα;" "είναι πραγματικά δυνατό να τα κάνεις όλα με τέλειο τρόπο;". Ή πχ μπορούμε να ζητήσουμε από τον συμβουλευόμενο να πάρει για λίγο το ρόλο του θεραπευτή και να κάνει ερωτήσεις στους γονείς ή στο σύντροφό του.
Το μοντέλο αυτό είναι πολύ δομημένο, πλούσιο σε ιδέες για δραστηριότητες και έχει το μεγάλο θετικό (όπως και η προσωποκεντρική θεωρία, μέχρι ενός σημείου) ότι "μαθαίνει στο άτομο να ψαρεύει" αντί να το "ταΐζει ψάρια", όπως λέει η γνωστή κινέζικη παροιμία.
Σχόλια