Αποτυχημένοι από μικροί

Οι υποψήφιοι των πανελληνίων εξετάσεων συχνά εξηγούν το άγχος τους με την εξής αιτιολογία: "αγχώνομαι τόσο, γιατί μέσα σε τρεις ώρες θα κριθεί η υπόλοιπη ζωή μου". Θαρρείς και δεν υπάρχουν ανατροπές και ευελιξία στη ζωή, θαρρείς και δεν υπάρχουν διαρκώς ευκαιρίες στη ζωή του ανθρώπου, θαρρείς και δεν μπορεί κάποιος να αλλάξει κατευθύνσεις (θεματικά, γεωγραφικά, ιδεολογικά, κτλ). Γιατί ένας έφηβος, που γνωστικά έχει κατακτήσει τις ικανότητες αντίληψης εναλλακτικών σεναρίων, αδυνατεί να χρησιμοποιήσει τη φαντασία του, και προσπαθεί να χωρέσει σε ένα στενό σύστημα, αντί να ανοίξει τους ορίζοντές του και να αντιληφθεί τις πολλές άλλες λύσεις που του ανοίγονται;

Γιατί φυσικά έχουμε την εμμονή των σπουδών (και μάλιστα με συγκεκριμένες ειδικότητες) στο ελληνικό πανεπιστήμιο. Και μάλιστα με μη αξιοκρατικά κριτήρια, όπως είναι οι ικανότητες αποστήθισης. Με επιπτώσεις τραγικές για την αυτοεκτίμηση του μελλοντικού ενηλίκου, που εισάγεται στην ενήλικη ζωή με πολύ τραυματικό τρόπο.

Το παρακάτω άρθρο για την αποτυχία κάνει κάποιες συγκρίσεις με το σύστημα της Δανίας.

Τι είναι επιτυχία; Τι είναι αποτυχία; Τι ευθύνες έχουν οι γονείς σε αυτό το φαινόμενο; "Δίνουμε εξετάσεις", "περάσαμε", "δεν περάσαμε". Ο μαθητής φορτώνεται βάναυσα μια οικογενειακή, ομαδική, συλλογική επιτυχία ή αποτυχία. Λες και ο φοιτητής του ΑΕΙ θα είναι απαραίτητα πιο επιτυχημένος στη ζωή. Κι εκεί είναι το μεγάλο χάσμα. Εξασφαλίζει επαγγελματική επιτυχία ένα πτυχίο ΑΕΙ; Εξασφαλίζει (για να το πάω λίγο πιο μακρυά) η επαγγελματική επιτυχία την ευτυχία στη ζωή;

15/10/2008

Η «ρετσινιά» της αποτυχίας

Της Μαίρης Κατσανοπούλου

Δύσκολο να μιλήσεις με τα παιδιά που δεν πέτυχαν στις Πανελλήνιες Εξετάσεις και τους γονείς τους. Δεν τολμάς ούτε να τους τηλεφωνήσεις για άλλους λόγους. Τα παιδιά αυτάχαμένα, χωρίς σχολή, χωρίς πυξίδα- μαζεύουν τώρα τα κομμάτια τους. Κάποια αρχίζουν να αναρωτιούνται δειλά δειλά τι θα κάνουν, κάποια δεν θέλουν να το συζητήσουν καθόλου και κλείνονται στο καβούκι τους. Ξέρουν ότι έχουν ήδη τη «ρετσινιά» της αποτυχίας για την ελληνική κοινωνία...

«Καλύτερα να έβλεπα το όνομά μου στο τελευταίο ΤΕΙ στα σύνορα, παρά αυτό το τίποτα», μου είπε χαρακτηριστικά μια «αποτυχημένη» κοπέλα, κομμένη από το μέτρο του απαραίτητου 10. Γιατί, άραγε, να μην είχε μπει στην ανθοκομία, στη φωτογραφία, στην τυποποίηση προϊόντων, να αποκτήσει η ίδια σκοπό και να δώσει επιστημονικό επίπεδο στα απλά πρακτικά επαγγέλματα, χωρίς να είναι απαραίτητα άριστη μαθήτρια;

Διάβαζα στη γαλλική «Le Μοnde» για τους μαθητές στη Δανία, «τους πιο ευτυχισμένους νέους». Η ιδέα της αποτυχίας δεν υφίσταται στο εκεί σύστημα παιδείας. Αυτό που ενδιαφέρει είναι το κτίσιμο της προσωπικότητας, οι εμπειρίες. Το βιογραφικό δεν λογίζεται ως ένας κατάλογος από διπλώματα, αλλά ως σύνολο ενδιαφερόντων. Σημασία- λένε- έχει να βρεις τον εαυτό σου.

Εκεί, οι σχολικές τάξεις- διαβάζω- δεν έχουν βαθμολογίες. «Οποιαδήποτε ιδέα για ιεράρχηση των μαθητών θα ήταν απαράδεκτη», κατά τον καθηγητή Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης Σβεν Μορς. «Οι εκπαιδευτικοί, όπως και οι γονείς, προσπαθούν πάντα να βρίσκουν τα θετικά σε κάθε παιδί».

Το αποτέλεσμα; Σε έρευνα σε νέους 17 χωρών βρέθηκε ότι το 60% των Δανών θεωρούν το μέλλον τους ευοίωνο και το 51% δηλώνουν ικανοποιημένοι από τη ζωή τους. Ενώ σε άλλες χώρες, όπως η δική μας, οι νέοι θεωρούν ότι η αποτυχία «στα μικράτα τους» είναι καθοριστική για τη ζωή τους, οι νεαροί Δανοί, με μπόλικη αυτοπεποίθηση και οικονομική αυτονομία, χάρη σε υποτροφίες, κρατικά δάνεια και δουλειές μερικής απασχόλησης, ενθαρρύνονται να εξερευνούν, να ταξιδεύουν και να ονειρεύονται. «Οι νέοι μας αριστεύουν στο... να είναι νέοι!», λέει ο Μορς.

Σας φαίνεται σαν σενάριο επιστημονικής φαντασίας; Έχετε δίκιο- για την Ελλάδα, είναι!

Σχόλια

Ο χρήστης e-ioannis είπε…
Επειδη ειμαι πολυ καλος γνωστης ψυχολογιας σε βαθμο που μονο φαρμακα δεν γραφω,θα συμφωνησω απολυτα με το κειμενο σου,το ελληνικο σχολειο ειναι ενα εργοστασιο παραγωγης κομπλεξικων ατομων,που τα κομπλεξ αυτα τους συνοδευουν για μια ζωη...τα γεγονοτα που περιγραφεις στην Δανια μου φαινονται ουτοπικα για την πατριδα μας...αλλα τα προσυπογραφω και με τα δυο χερια...