Η ψυχομετρική προσέγγιση της νοημοσύνης ευσταθεί επιστημονικά, καθώς ορίζει τη γενική νοημοσύνη ως ένα σύνολο μετρήσιμων γνωσιακών ικανοτήτων που έχουν ισχυρή αλληλεξάρτηση μεταξύ τους- πράγμα που επιβεβαιώνεται και στατιστικά. Ωστόσο, μία από τις κριτικές που εκφράστηκαν γι'αυτήν ήταν ότι δεν καλύπτει όλο το εύρος των ανθρώπινων ικανοτήτων που χρειάζονται στην πραγματική ζωή. Οι ελλείψεις της προσέγγισης αυτής και η παγκόσμια εμμονή με την ψυχομετρία οδήγησε όπως είδαμε πολλούς στο να δημιουργήσουν άλλα μοντέλα για να εξηγήσουν και να περιγράψουν την ανθρώπινη νοημοσύνη.
Ένας γνωστός επιστήμονας του πεδίου, ο Robert Sternberg, φανατικός πολέμιος των τεστ νοημοσύνης, πρότεινε ότι νοημοσύνη είναι ένα κράμα από δημιουργική, αναλυτική και πρακτική νοημοσύνη και αυτό το όρισε ως νοημοσύνη της επιτυχίας. Δεν αρκεί κάποιος να έχει υψηλό σκορ στην απομνημόνευση αριθμών, για να μπορέσει να αντιμετωπίσει επιτυχώς τις δυσκολίες και αντιξοότητες της ζωής και να επιτύχει τους στόχους του. Η νοημοσύνη γι’αυτόν είναι ένα σύνολο πιο πρακτικών και εφαρμόσιμων ικανοτήτων.
Ο Sternberg "έπαιξε" με το ακρώνυμο WISC του γνωστού τεστ νοημοσύνης, παρουσιάζοντας το δικό του μοντέλο με το ακρώνυμο WICS (Wisdom, Intelligence, Creativity Synthesized- Σύνθεση από Σοφία, Νοημοσύνη και Δημιουργικότητα).
Η νοημοσύνη της επιτυχίας για τον Sternberg ορίζεται ως εξής: η ικανότητα να επιτύχει κάποιος στη ζωή, δεδομένων των προσωπικών του μέτρων, μέσα στο εκάστοτε κοινωνικοπολιτιστικό περιβάλλον, για να προσαρμοστεί στα περιβάλλοντα, να τα διαμορφώσει κατάλληλα ή να τα επιλέξει, μέσα από την αναγνώριση και την ενδυνάμωση των δυνατοτήτων του και από την αναπλήρωση των αδυναμιών του, μέσα από μια ισορροπία αναλυτικών, δημιουργικών και πρακτικών ικανοτήτων.
Έτσι, αναγνωρίζεται ότι δεν επαρκεί η νοημοσύνη για να επιτύχει κανείς στη ζωή, για να είναι προσαρμοστικός, για να διαμορφώνει το περιβάλλον του ανάλογα με τις ανάγκες του, για να αντιμετωπίζει τις αδυναμίες του, κτλ. Χρειάζονται και άλλες εξίσου βασικές ικανότητες, όπως αυτή της δημιουργικότητας (π.χ. ικανότητα για γένεση νέων ιδεών) και της πρακτικής ευφυίας (π.χ. σύνδεση θεωρίας με πράξη).
Βλέπουμε λοιπόν ότι υπάρχουν και άλλες νοητικές ικανότητες που χρειάζεται κάποιος, για να επιτύχει στη ζωή του. Ας φανταστούμε κάποια παραδείγματα:
- ο πολύ καλός μαθητής που παπαγαλίζει τα πάντα αλλά δεν έχει κριτική ικανότητα
- ο επιστήμονας που δε δέχεται να αλλάξει πόλη, προκειμένου να βρει δουλειά στο πεδίο του
- ο καλλιτέχνης που είναι πολύ καλός στην αναπαραγωγή γνωστών πινάκων αλλά δεν τολμά να δημιουργήσει ένα δικό του έργο τέχνης
- ο εκπαιδευτικός που δε χρησιμοποιεί άλλες διδακτικές μεθόδους, πέρα της παραδοσιακής.
Σχόλια