Ένα ακόμα ερευνητικό πρόγραμμα ασχολείται με τη σχέση ανάμεσα στη δημιουργικότητα και τις ψυχικές ασθένειες. Νέες έρευνες στο ινστιτούτο Karolinska Institutet μας δίνουν πιθανές εξηγήσεις για τη σχέση αυτή, μελετώντας τους υποδοχείς του εγκεφάλου. Φαίνεται πως το σύστημα έκκρισης ντοπαμίνης στους υγιείς δημιουργικούς ανθρώπους μοιάζει σε κάποιες πτυχές με αυτό των σχιζοφρενών.Οι υψηλές ικανότητες δημιουργικότητας ως τώρα βλέπαμε ότι ήταν συχνότερες σε οικογένειες όπου υπήρχε κάποια ψυχική ασθένεια. Επίσης έχουν συνδεθεί και με υψηλότερο ρίσκο σχιζοφρένειας και διπολικής διαταραχής. Χαρακτηριστικά άλλωστε της δημιουργικής σκέψης είναι η ικανότητα να κάνει κάποιος ασυνήθιστους συσχετισμούς και παράξενες σκέψεις, πράγμα που είναι κοινό και στους σχιζοφρενείς.
Ο καθητητής Fredrik Ullén μας πληροφορεί ότι μελέτησαν στο ινστιτούτο τους τους υποδοχείς ντοπαμίνης D2 στον ανθρώπινο εγκέφαλο και βρήκαν ότι το σύστημα έκκρισης και υποδοχής ντοπαμίνης στους δημιουργικούς ανθρώπους μοιάζει με αυτό των σχιζοφρενών. Ωστόσο, δε γνωρίζουμε ακόμα ποιοι ακριβώς μηχανισμοί είναι υπεύθυνοι γι'αυτή τη σχέση. Γνωρίζουμε για παράδειγμα ότι μελέτες έχουν δείξει πως τα γονίδια υποδοχής ντοπαμίνης συσχετίζονται με την ικανότητα αποκλίνουσας σκέψης
Ο Δρ Ullén καταμέτρησε τη δημιουργικότητα υγιών ατόμων χρησιμοποιώντας ψυχομετρικά τεστ αποκλίνουσας σκέψης, στα οποία το άτομο πρέπει να βρει διαφορετικές λύσεις στο ίδιο πρόβλημα. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα πολύ δημιουργικά άτομα που τα πήγαν καλά σε αυτά τα τεστ είχαν χαμηλότερη πυκνότητα υποδοχέων D2 στο θάλαμο του εγκεφάλου από τα λιγότερο δημιουργικά άτομα, κάτι το οποίο ισχύει και για τους σχιζοφρενείς.
Ο θάλαμος είναι μια περιοχή του εγκεφάλου [όπως υποστηρίζει ο LeDoux] που φιλτράρει τα ερεθίσματα και τις πληροφορίες πριν υποστούν λογική επεξεργασία, στέλνοντας άλλα προς άμεση συναισθηματική ενστικτώδη δράση και άλλα προς πιο εκλεπτυσμένη λογικότερη επεξεργασία. Έτσι, μπορούμε να υποθέσουμε ότι όταν έχουμε λιγότερους τέτοιους υποδοχείς στο θάλαμο, έτσι έχουμε και περισσότερη ροή "ακατέργαστων" πληροφοριών και ερεθισμάτων. Αυτό μπορεί να εξηγεί το γεγονός ότι τα δημιουργικά άτομα "βλέπουν" περισσότερες ασυνήθιστες συνδέσεις μεταξύ πληροφοριών σε μια κατάσταση επίλυσης προβλημάτων, όπως και το γεγονός ότι οι ψυχικά ασθενείς κάνουν παράξενες συσχετίσεις.
Στη δημιουργικότητα χρησιμοποιούμε συχνά τη φράση "σκέφτομαι έξω από το πλαίσιο" [thinking outside the box, που μπορεί να μεταφραστεί ως σκέψη εκτός ορίων και πλαισίων]. Ο Δρ Ullén καταλήγει ότι αυτή η ικανότητα σκέψης μπορεί ίσως να διευκολύνεται όταν το πλαίσιο δεν είναι ερμητικά κλειστό και έχει "διαρροές", επιτρέποντας τη σκέψη να ξεφεύγει από την πεπατημένη.
Βλέπουμε λοιπόν ότι διαπιστώθηκε πλέον ερευνητικά η ομοιότητα ανάμεσα στη δημιουργικότητα και την ψυχική ασθένεια. Μένει να αποδειχθεί ερευνητικά αν η σχέση που έχουν αυτές οι δύο μεταβλητές έχει κάποια αιτιακή φύση, αν δηλαδή τα δημιουργικά άτομα έχουν περισσότερες τάσεις να εμφανίσουν κάποια ψυχική νόσο, ή αν τα άτομα που είναι ψυχικά ασθενείς έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν δημιουργικές τάσεις.
Σχόλια