Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει λόγος για την ορθορεξία (την παθολογική εμμονή με την υγιεινή διατροφή) αλλά και για την περμαρέξια. Την υπερβολική δηλαδή αυτορύθμιση σε θέματα διατροφής και βάρους. Υπάρχει μια τέτοια διαταραχή; Ή είναι μια ελεγχόμενη κατάσταση νευρικής ανορεξίας, που δεν εμφανίζει ακραίες αντισταθμιστικές συμπεριφορές (αυτοπροκαλούμενο εμετό, καθαρτικά, υπερβολική άσκηση, κτλ);
Ας δούμε ένα απόσπασμα από συνέντευξη γνωστής τηλε-περσόνας, μιας από αυτές που τα media χαρακτηρίζουν, συνήθως επαινετικά, ως "φανερά αδυνατισμένες":
Σε ότι αφορά τα περιβόητα κιλά της αποκάλυψε πως ήταν σε μία φάση που ήθελε να χάσει τρία τέσσερα κιλάκια λόγω μιας ταινίας που θα έκανε και τελικά έγινε «στρατιώτης». «Έτρωγα για ένα χρόνο τα ίδια πράγματα κάθε μέρα: Το πρωί ένα τοστάκι, μετά μια τονοσαλάτα, ύστερα κανά φρούτο, πάντα κοτόπουλο με ρύζι και μπρόκολο, άντε καμιά φορά και λίγο αρακά για να το σπάσω. Για ένα χρόνο αυτά έτρωγα κάθε μέρα και μου φάνηκε πολύ ξεκούραστο. Από αλκοόλ μπορεί να έπινα λίγο στην αρχή αλλά μετά ούτε αυτό ήθελα».
Πόσο φυσιολογική είναι μια τέτοια διατροφική συμπεριφορά; Διαγνωστικά, δεν εντάσσεται στη νευρική ανορεξία, καθώς το βάρος είναι συνήθως χαμηλό, αλλά όχι απαραίτητα σε παθολογικά πλαίσια, ώστε να εμφανίζονται και άλλα συνοδά συμπτώματα, όπως π.χ. η αμμηνόροια. Μπορεί μάλιστα να είναι και φυσιολογικό το βάρος. Η κατάσταση που έχει αρχίσει να περιγράφεται ως περμαρέξια αφορά τα άτομα που έχουν μια εμμονή με τη διατήρηση του σωματικού τους βάρους και μάζας και που ασκούν υπερβολικό αυτοέλεγχο. Τα άτομα αυτά βρίσκονται μονίμως σε "διατροφή", κάνουν συνεχώς δίαιτα.
Για να κάνουμε ακόμα πιο σαφή τον διαχωρισμό: έχουμε δύο άτομα. Το πρώτο σταματάει να τρώει όταν χορταίνει, δεν τον απασχολεί ιδιαίτερα το τι θα φάει, και αν τυχόν βάλει βάρος, το αντιλαμβάνεται χωρίς ιδιαίτερο πανικό και προσέχει λίγο περισσότερο, για να επανέλθει στα κανονικά του κιλά. Το δεύτερο άτομο σταματάει να τρώει επειδή έτσι "πρέπει", ασχολείται πάρα πολύ με το τι και πόσο θα φάει, και οποιαδήποτε μεταβολή του βάρους ή κάποια εικόνα του σώματος (π.χ. μια μη κολακευτική φωτογραφία) του προκαλεί εξαιρετικά δυσάρεστα συναισθήματα. Ακόμα και αν και τα δύο άτομα έχουν το ίδιο σωματικό βάρος, ακόμα και αν τελικά τρώνε ακριβώς το ίδιο γεύμα, δεν μπορούμε να θεωρήσουμε ότι έχουν την ίδια διατροφική συμπεριφορά.
Έτσι, βλέπουμε ότι ακόμα και αν απουσιάζουν άλλα συμπτώματα, όπως είναι οι υπερφαγικές κρίσεις ή οι αντισταθμιστικές συμπεριφορές, η υπερβολική άσκηση αυτοελέγχου αρκεί για να προβληματιστούμε για την ψυχική υγεία ενός ατόμου. Αυτό δε σημαίνει ότι ψάχνουμε για νέες διαταραχές!! Αντίθετα, αυξάνει την ευαισθητοποίηση μας απέναντι στις συναισθηματικές ανάγκες των ανθρώπων.
Ας δούμε ένα απόσπασμα από συνέντευξη γνωστής τηλε-περσόνας, μιας από αυτές που τα media χαρακτηρίζουν, συνήθως επαινετικά, ως "φανερά αδυνατισμένες":
Σε ότι αφορά τα περιβόητα κιλά της αποκάλυψε πως ήταν σε μία φάση που ήθελε να χάσει τρία τέσσερα κιλάκια λόγω μιας ταινίας που θα έκανε και τελικά έγινε «στρατιώτης». «Έτρωγα για ένα χρόνο τα ίδια πράγματα κάθε μέρα: Το πρωί ένα τοστάκι, μετά μια τονοσαλάτα, ύστερα κανά φρούτο, πάντα κοτόπουλο με ρύζι και μπρόκολο, άντε καμιά φορά και λίγο αρακά για να το σπάσω. Για ένα χρόνο αυτά έτρωγα κάθε μέρα και μου φάνηκε πολύ ξεκούραστο. Από αλκοόλ μπορεί να έπινα λίγο στην αρχή αλλά μετά ούτε αυτό ήθελα».
Πόσο φυσιολογική είναι μια τέτοια διατροφική συμπεριφορά; Διαγνωστικά, δεν εντάσσεται στη νευρική ανορεξία, καθώς το βάρος είναι συνήθως χαμηλό, αλλά όχι απαραίτητα σε παθολογικά πλαίσια, ώστε να εμφανίζονται και άλλα συνοδά συμπτώματα, όπως π.χ. η αμμηνόροια. Μπορεί μάλιστα να είναι και φυσιολογικό το βάρος. Η κατάσταση που έχει αρχίσει να περιγράφεται ως περμαρέξια αφορά τα άτομα που έχουν μια εμμονή με τη διατήρηση του σωματικού τους βάρους και μάζας και που ασκούν υπερβολικό αυτοέλεγχο. Τα άτομα αυτά βρίσκονται μονίμως σε "διατροφή", κάνουν συνεχώς δίαιτα.
Για να κάνουμε ακόμα πιο σαφή τον διαχωρισμό: έχουμε δύο άτομα. Το πρώτο σταματάει να τρώει όταν χορταίνει, δεν τον απασχολεί ιδιαίτερα το τι θα φάει, και αν τυχόν βάλει βάρος, το αντιλαμβάνεται χωρίς ιδιαίτερο πανικό και προσέχει λίγο περισσότερο, για να επανέλθει στα κανονικά του κιλά. Το δεύτερο άτομο σταματάει να τρώει επειδή έτσι "πρέπει", ασχολείται πάρα πολύ με το τι και πόσο θα φάει, και οποιαδήποτε μεταβολή του βάρους ή κάποια εικόνα του σώματος (π.χ. μια μη κολακευτική φωτογραφία) του προκαλεί εξαιρετικά δυσάρεστα συναισθήματα. Ακόμα και αν και τα δύο άτομα έχουν το ίδιο σωματικό βάρος, ακόμα και αν τελικά τρώνε ακριβώς το ίδιο γεύμα, δεν μπορούμε να θεωρήσουμε ότι έχουν την ίδια διατροφική συμπεριφορά.
Έτσι, βλέπουμε ότι ακόμα και αν απουσιάζουν άλλα συμπτώματα, όπως είναι οι υπερφαγικές κρίσεις ή οι αντισταθμιστικές συμπεριφορές, η υπερβολική άσκηση αυτοελέγχου αρκεί για να προβληματιστούμε για την ψυχική υγεία ενός ατόμου. Αυτό δε σημαίνει ότι ψάχνουμε για νέες διαταραχές!! Αντίθετα, αυξάνει την ευαισθητοποίηση μας απέναντι στις συναισθηματικές ανάγκες των ανθρώπων.
Καλλιόπη
Σχόλια