Θα ήθελα να στρέψουμε για άλλη μια φορά την προσοχή μας στα ΜΜΕ. Δε θα σας παραθέσω σήμερα ένα επιστημονικό άρθρο. Θα σας προσκαλέσω όμως να δούμε ένα συνηθισμένο παράδειγμα από τον τύπο αυτών των ημερών σχετικά με τα πρότυπα ομορφιάς και τον τρόπο με τον οποίο αυτά μας επιβάλλονται. Άλλοτε τα πρότυπα επιβάλλονται με τρόπο πολύ διακριτικό, έως ύπουλο, στοχεύοντας στη συστηματική απευαισθητοποίησή μας (συμπεριφοριστική τεχνική που προβάλει ένα ερέθισμα στο άτομο, μέχρι το μήνυμα να αποφορτιστεί και να γίνει ουδέτερο), κάτι το οποίο συνήθως γίνεται όχι και τόσο συνειδητά (αν και οι περισσότεροι θα πούνε "εμένα δε με επηρεάζουν οι διαφημίσεις, δεν τις δίνω σημασία", σήμερα ξέρουμε ότι η επίδραση γίνεται χωρίς να το καταλαβαίνουμε).
Διαβάστε τον τίτλο ενός άρθρου από τη στήλη "showbiz" ενός ιστότοπου:
Britney Spears σε προκλητική εμφάνιση με παραπανίσια κιλά
Δεν πρόκειται να αντιγράψω το άρθρο- αρκεί να μείνουμε στον τίτλο. Τα κιλά της ποπ τραγουδίστριας χαρακτηρίζονται ως παραπανίσια, κι αυτό χαρακτηρίζεται ως προκλητικό. Αν θέλετε τη γνώμη μου, το προκλητικό είναι ότι η τραγουδίστρια αυτή φοράει κακόγουστα ρούχα που προβάλλουν μια φτηνή σεξουαλικότητα που αντικειμενοποιούν το γυναικείο σώμα και αποπροσανατολίζουν από τον πρωταρχικό σκοπό μιας τραγουδίστριας, που είναι να διασκεδάσει το κοινό με τα φωνητικά της προσόντα και προσφέροντας παράλληλα (και προαιρετικά) θέαμα με το χορό και τριτευόντως με την εξωτερική της εμφάνιση. Το άρθρο όμως στοχεύει στο ότι οι κοιλιακοί της δεν είναι γυμνασμένοι και στο ότι έχει περισσότερα κιλά από όσα θα "έπρεπε".
Μπορεί και εσείς βλέποντας τέτοιες φωτογραφίες να σκεφτήκατε "πώς έγινε έτσι" ή άλλες επικριτικές σκέψεις. Είναι λογικό, αφού έτσι μάθαμε. Μάθαμε από μικρή ηλικία μέσω της έκθεσής μας σε εκατομμύρια ερεθίσματα να αποδεχόμαστε μια συγκεκριμένη εικόνα για τα άτομα αυτά και μάθαμε να κρίνουμε αρνητικά οτιδήποτε ξεφεύγει από την αυστηρή αυτή εικόνα. Και, όταν θέλουμε να νιώσουμε καλύτερα με τον εαυτό μας, να ρίχνουμε και κανένα κοροϊδευτικό σχόλιο.
Ναι, οι διαστάσεις στις συγκεκριμένες φωτογραφίες ξεφεύγουν από τις εικόνες που το αδηφάγο κοινό (ή μήπως οι βιομηχανίες που στοχεύουν σε αυτό το κοινό;) απαιτεί με άκρα αυστηρότητα από τα "είδωλά" του. Τα πρόσωπα που βρίσκονται στις βιομηχανίες του θεάματος (κινηματογράφος, μόδα, τηλεόραση, τραγούδι κτλ.) "πρέπει" να είναι τέλεια. Και όταν ξεφεύγουν από αυτήν την τελειότητα, τότε τα ΜΜΕ τρίβουν τα χέρια τους με ευχαρίστηση απέναντι στο ολίσθημα αυτό. Και αυτό ενισχύει ακόμα περισσότερο την έννοια της τελειότητας, της έλλειψης ψεγαδιών (με συγκεκριμένους πολιτισμικούς ορισμούς αυτών). "Οι διασημότητες πρέπει να είναι τέλειες- μπορείτε κι εσείς να γίνετε τέλειοι, αγοράζοντας τα προϊόντα που οι διασημότητες χρησιμοποιούν."
Τι μπορούμε να κάνουμε γι'αυτό; Μπορούμε να μάθουμε να αποκωδικοποιούμε τα μηνύματα αυτά που δεχόμαστε. Μπορούμε να μάθουμε να φιλτράρουμε τα ερεθίσματα και να καταλάβουμε ότι δεχόμαστε πιέσεις για να συμμορφωθούμε σε αφύσικα πρότυπα. Μπορούμε να αποδεχτούμε τη ρεαλιστική και υποκειμενική ομορφιά. Μπορούμε να μάθουμε να βλέπουμε ότι η υπερβολική κριτική του εαυτού και των άλλων -εκτός από καταναλωτική παγίδα- είναι μια πανοπλία που κρύβει ανασφάλειες.
Σχόλια