Επειδή παρατηρώ τελευταία την εμφάνιση της δημοσιογραφικής κάλυψης μερικών ιστοριών για άτομα (διάσημα κυρίως) που πάσχουν ή έπασχαν από διαταραχές πρόσληψης τροφής στα ελληνικά ΜΜΕ, σκέφτηκα να δούμε το πώς απεικονίζονται αυτές οι διαταραχές στον ξένο τύπο, για να είμαστε πιο υποψιασμένοι για το μέλλον για τέτοιες "ευαισθησίες".
Μεταφράζω λοιπόν ένα άρθρο της Guardian σχετικά με το ρόλο των ΜΜΕ στην ανάπτυξη διαταραχών πρόσληψης τροφής (κάνω και κάποιες υπογραμμίσεις). Το άρθρο αυτό καυτηριάζει τον τρόπο που οι δημοσιογράφοι χρησιμοποιούν ιστορίες από άτομα που έπασχαν ή πάσχουν από διαταραχές πρόσληψης τροφής.
α) οι ιστορίες αυτές είναι πιασάρικες και πουλάνε,
β) συνήθως οι δημοσιογράφοι δεν έχουν ιδιαίτερη ευαισθησια στην προσέγγιση τέτοιων θεμάτων,
γ) τα ίδια τα περιοδικά/εφημερίδες που προβάλλουν τέτοιες ιστορίες, ευθύνονται για την αποθέωση του υπερβολικά ισχνού γυναικείου σώματος και
δ) οι διαταραχές δεν οφείλονται αποκλειστικά στα πρότυπα των ΜΜΕ, αλλά δίνουν μια διέξοδο έκφρασης σε άλλα εσωτερικά προβλήματα του πάσχοντος.
Για να δούμε το άρθρο λοιπόν:
Ξέρετε ποιο είναι το πρόβλημα με τις διαταραχές πρόσληψης τροφής; Έχουν πολλή φωτογένεια! Αφορούν εκείνες οι νεαρές γυναίκες ή ακόμα καλύτερα τα νέα κορίτσια. Τις διασημότητες και τα περιοδικά της μόδας που ευθύνονται για τις διαταραχές αυτές. Το σχήμα του γυναικείου σώματος και φυσικά το φαγητό που τρώει ή μάλλον δεν τρώει ένα άτομο, για να αποκτήσει αυτό το μέγεθος σώματος. Γυναίκες που βρίσκονται σε τραγική κατάσταση και κινδυνεύει η ζωή τους. Αυτά τα χαρακτηριστικά έχει μια ιστορία που αφορά διαταραχές πρόσληψης τροφής και τα ΜΜΕ δείχνουν να τους αρέσουν αυτές οι ισοτρίες. Στην πραγματικότητα πρόκειται για περιπτώσεις που συνδυάζουν πολλά "πιασάρικα" χαρακτηριστικά ως ειδήσεις. Είναι πιο συναρπαστικές ιστορίες ακόμα και από ένα ρεπορτάζ που αφορά ιστορίες επιτυχίες με τρίδυμα που πηγαίνουν και τα τρία και φοιτούν στο Κέμπριτζ. Οπότε δεν μας προκαλεί έκπληξη που αυτήν την εβδομάδα δύο εξώφυλλα περιοδικών απεικόνιζαν ιστορίες για διαταραχές πρόσληψης τροφής. Τη Δευτέρα και η Sun και η Daily Mail έβαλαν στο εξώφυλλό τους μια ιστορία για κάποια παιδιά που δέχονται θεραπεία για τέτοιες διαταραχές σύμφωνα με τις νέες στατιστικές, και τα ρεπορτάζ εστίαζαν περισσότερο στα παιδιά ηλικίας 5-9 ετών που αντιμετωπίζουν τέτοια προβλήματα. Όλες οι εφημερίδες τέτοιου είδους κάλυψαν αυτό το θέμα φυσικά, γιατί είναι τρομερό γεγονός- αν και δεν νομίζω μια έρευνα για τη θεραπεία παιδιών με σχιζοφρένεια να προκαλούσε το ίδιο ενδιαφέρον. Βέβαια, η σχιζοφρένεια δεν μπορεί να γίνει ρεπορτάζ με φωτογραφία που να δείχνει ένα κοριτσάκι να σηκώνει τη φούστα της, όπως έκανε το ρεπορτάζ της εφημερίδας Sun.
Και οι δύο αυτές εφημερίδες φρόντισαν να κατηγορήσουν πολύ τις "φωτογραφίες των περιοδικών", όπως έγραψε η Sun, βγάζοντας τον εαυτό της και την εμμονή που έχει για τα γυναικεία σώματα από την εξίσωση. Η Daily Mail ανέφερε στον τίτλο "πολύ λεπτές διάσημες", διάσημες που καθημερινά η εφημερίδα αυτή επαινεί για το ότι έχασαν "τα κιλά της εγκυμοσύνης" και για παρόμοια κατορθώματα. Και σίγουρα εκείνοι που έστησαν το εξώφυλλο δεν πρόσεξαν ότι λίγο πιο κάτω από τον τίτλο άρθρου για ένα περιστατικό ανορεξίας υπήρχε ένα άλλο άρθρο που αναζητούσε ποια διασημότητα έχει "το καλύτερο σώμα για μπικίνι".
Την εβδομάδα πριν εμφανιστούν αυτές οι ιστορίες, είχε γραφτεί ότι η εταιρεία L'Oréal αναγκάστηκε να ρετουσάρει με αερογράφο τις Christy Turlington και Julia Roberts στις διαφημίσεις της. Αυτό έκανε έναν δημοσιογράφο σε εκείνη την εφημερίδα να ισχυριστεί ότι "η ανορεξία και η καταναγκαστική υπερφαγία είναι μια απάντηση" σε αυτήν την ψεύτικη εξιδανίκευση των γυναικών.
Όλοι γνωρίζουν ότι τα ΜΜΕ επικρίνουν τα σώματα των γυναικών με έναν διεστραμμένο τρόπο- ακόμα και τα ίδια τα περιοδικά που το κάνουν το γνωρίζουν αυτό. Αυτό όμως που δεν είναι ξεκάθαρο είναι το πώς αυτή η επικριτική στάση οδηγεί σε σοβαρές διαταραχές πρόσληψης της τροφής. Και αυτό πιστεύω, σε αντίθεση με τους δημοσιογράφους εκείνων των μέσων, ότι είναι λιγότερο ξεκάθαρο.
Πέρασα περίπου τρία χρόνια σε ψυχιατρικά νοσοκομεία αναρρώοντας από σοβαρή νευρική ανορεξία. Αν και δεν ήμουν πέντε χρονών, ήμουν πάντως αρκετά μικρή ώστε να είμαι η μικρότερη σε ηλικία στο θάλαμό μου.
Σε αντίθεση με άλλους αρθρογράφους, δε νιώθω την υποχρέωση να μιλήσω για τις προσωπικές μου εμπειρίες με το επάγγελμα της ψυχικής υγείας σε κάθε άρθρο που γράφω, ούτε να μετατρέψω κάθε ρεπορτάζ σε μια ευκαιρία να μιλήσω για τις εμπειρίες μου. Στην πραγματικότητα προσπαθώ να μιλάω για τις εμπειρίες μου, κυρίως γιατί ελπίζω ότι έχω να προσφέρω κάτι καλύτερο από τη δική μου ιστορία. Αφού δούλεψα τόσο σκληρά να αναρρώσω, προτιμώ να μην περάσω την υπόλοιπη ζωή μου έτσι ώστε να με βλέπουν όλοι μέσα από το πρίσμα του παρελθόντος μου, με την ταμπέλα της "πρώην ανορεξικής". Το να μιλάει κανείς για τον εαυτό του σε μια εφημερίδα είναι για μένα κάτι σαν το να μιλάς δυνατά στο σινεμά: δεν είσαι εσύ αυτός τον οποίο ήρθε το κοινό να παρακολουθήσει.
Ωστόσο, οι ανοησίες που έχουν αραδιάσει τα ΜΜΕ για τις διαταραχές πρόσληψης τροφής είναι πολύ χαζές, ακόμα και με τις χαμηλότερες προδιαγραφές και απαιτήσεις για την κάλυψη της ασθένειας. Και ενώ ποτέ δε θα ισχυριζόμουν ότι η προσωπική μου εμπειρία με έχει κάνει ειδική στο θέμα, ίσως μου δίνει μια διαφορετική οπτική γωνία από ό,τι έχει ένας τεμπέλης δημοσιογράφος που αραδιάζει κλισέ υπό την πίεση μιας προθεσμίας ή ένας δημοσιογράφος που έχει μια στήλη σε ένα περιοδικό και αναζητά έναν εύκολο τρόπο να αυξήσει την αναγνωσιμότητά του.
Όπως είπα και πριν, ήμουν πολύ μικρή όταν μπήκα στο νοσοκομείο για πρώτη φορά. Υπερβολικά μικρή για περιοδικά μόδας, κουτσομπολίστικες εφημερίδες και περιοδικά που να μιλάνε για πολύ λεπτές διάσημες. Στο κάτω κάτω, οι διαταραχές πρόσληψης τροφής υπήρχαν για εκατοντάδες χρόνια, πολύ πριν την εμφάνιση της Kate Moss. Αλλά αυτό δεν το λέω για να δώσω άφεση αμαρτιών στα περιοδικά και γενικότερα τα ΜΜΕ, γιατί αυτά έκαναν την τελική μου ανάρρωση πιο δύσκολη τελικά. Ούτε είναι χρήσιμο να μη δώσουμε σημασία, όπως κάνει η βιομηχανία της μόδας, που υποστηρίζει ότι η παχυσαρκία είναι πιο επείγον πρόβλημα (ισχυρισμός που είναι τόσο ηλίθιος όσο το να πούμε ότι δεν πρέπει να μιλάμε για τα προβλήματα γονιμότητας, γιατί υπάρχει πρόβλημα με την εγκυμοσύνη στην εφηβεία).
Η εμμονή με το φαγητό και το βάρος που έχουν τα ΜΜΕ αντικατόπτριζε και (στο τότε άρρωστο μυαλό μου) νομιμοποιούσε τη δική μου εμμονή.Γιατί να βάλω βάρος, αφού οι ηθοποιοί εκεί έξω είναι κι αυτές τόσο αδύνατες και μάλιστα το επιδεικνύουν με καμάρι και τις επαινούν γι'αυτό;
Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής δεν προέρχονται από μια επιθυμία να γίνεις αδύνατος: είναι μια έκφραση δυστυχίας, μέσα από το φαγητό. Αν κάποιος υποσυνείδητα αναζητά έναν τρόπο να δώσει υπόσταση σε αυτή τη δυστυχία του, το πώς το γυναικείο σώμα ταυτίζεται με την ανθρώπινη αξία μέσα στα ΜΜΕ δίνει μια τέλεια λύση. Αλλά αυτό δε σημαίνει ότι το πρόβλημα συμβαίνει στις νεαρές γυναίκες που βλέπουν πολλές διαφημίσεις μόδας. Εκείνοι που υποστηρίζουν ότι τα ΜΜΕ ευθύνονται για την ασθένεια που είχαν ή έχουν υποτιμούν τον εαυτό τους. Είναι σαν να ισχυρίζεται κανείς ότι η διαφήμιση μιας μπίρας τους έκανε αλκοολικούς. Το πρόβλημά σου φίλε μου είναι μεγαλύτερο.
Σχόλια