Αίτια ψυχογενούς υπερφαγίας

http://www.fitnessinformation.net/wp-content/uploads/2010/02/overeating1.gif

Μια από τις πολύ συχνές ερωτήσεις που λαμβάνω σχετικά με την υπερφαγική συμπεριφορά είναι σχετική με τα αίτιά της.

Είναι πολύ δύσκολο να μιλήσουμε για τα αίτια μιας διατροφικής συμπεριφοράς η οποία εμφανίζει ιδιαίτερες διαφοροποιήσεις από άτομο σε άτομο. Προσωπικά αποφεύγω τις κατηγοριοποιήσεις και τις απλουστεύσεις που παρατηρούνται συχνά στις διαγνώσεις, γιατί εμπεριέχουν κινδύνους (ετικετοποίηση, αυτοεκπληρούμενη προφητεία, στερεοτυποποίηση ανθρώπων). Ας δούμε λοιπόν πόσο πολλές μπορεί να είναι οι καταστάσεις ή τα χαρακτηριστικά που μπορεί να οδηγήσουν στην εκδήλωση υπερφαγίας. Σημειώνουμε ότι κάποιος μπορεί να διακατέχεται από μια από αυτές τις καταστάσεις ή από συνδυασμό μερικών από αυτές.

1. βιολογικά αίτια: ενδέχεται να εμφανίζεται διαταραχή στην έκκριση συγκεκριμένων νευροδιαβιβαστών ή ορμονών που σχετίζονται με τον έλεγχο της παρόρμησης, την κατάθλιψη, τη ρύθμιση της πείνας ή του κορεσμού.
2. ψυχοσυναισθηματικά αίτια: 

• αυτοεκτίμηση: ενδέχεται να παρατηρείται χαμηλή αυτοεκτίμηση, που οδηγεί σε μειωμένη ικανότητα λήψης αποφάσεων και αυτοπειθαρχίας.
• δυσκολία στη συναισθηματική έκφραση: ενδέχεται το άτομο να μην έχει μάθει να αναγνωρίζει, να εκφράζει και/ή να αντιμετωπίζει τα συναισθήματά του και να προσπαθεί να τα εκφράσει μέσω διατροφικών συμπεριφορών (π.χ. τρώει από άγχος, επειδή δεν μπορεί να αντιμετωπίσει το άγχος του).
• υπερβολικός έλεγχος- τελειομανία: ενδέχεται το άτομο να προσπαθεί υπερβολικά να ελέγξει τη ζωή του σε διάφορες εκφάνσεις και στη διατροφική συμπεριφορά να 'αποσυμπιέζεται' ξαφνικά, χάνοντας κάθε έλεγχο.
• αυτοκαταστροφικές τάσεις: [συνδέονται με τη χαμηλή αυτοεκτίμηση]: λόγω τραυματικών γεγονότων και σε συνδυασμό με αίσθηση χαμηλής αυτοαξίας, ενδέχεται το άτομο να θέλει να "τιμωρήσει" τον εαυτό του 
• στρεβλωμένες απόψεις: μπορεί το άτομο να έχει πολύ διαστρεβλωμένες απόψεις σχετικά με την ιδανική εξωτερική εμφάνιση και τη στάση απέναντι στο φαγητό
• οικογενειακά μοντέλα διατροφικής συμπεριφοράς: ακατάστατη διατροφή επικεντρωμένη στην ποσότητα και όχι στην πείνα ή τον κορεσμό, καταπίεση ή δαιμονοποίηση του φαγητού και του πάχους από μέλη της οικογένειας.

...Και πολλά πολλά άλλα αίτια. Φυσικά δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι τα προβλήματα της διατροφής δεν αφορούν το φαγητό, αλλά προέρχονται από άλλα προβλήματα της ζωής τα οποία απλώς αντανακλώνται ή βρίσκουν έκφραση μέσα από τη διατροφική συμπεριφορά. 
Πρώτο βήμα λοιπόν της αντιμετώπισης της υπερφαγίας είναι ο εντοπισμός των βαθύτερων αιτίων που οδήγησαν σε αυτή τη διατροφική συμπεριφορά. Η διερεύνηση αυτή δεν μπορεί να γίνει από κάποιον που δεν είναι ειδικός ψυχικής υγείας ούτε σκοπεύει να κατηγοριοποιήσει ένα άτομο. Αποσκοπεί στην βαθύτερη κατανόηση κάθε ατόμου ως ξεχωριστής οντότητας και στην υποστήριξή του με τρόπο ολιστικό και εξατομικευμένο.