Μεταφράζω ένα άρθρο το οποίο συζητά την προέλευση της δημιουργικότητας. Το δημιούργημα προέρχεται από σκληρή δουλειά ή είναι το αποτέλεσμα της έμπνευσης; Ο Τόμας Έντισον συνηγορεί υπέρ του κόπου, αλλά φαίνεται ότι δε θα πρέπει να παραβλέπουμε τη στιγμή της σύλληψης μιας ιδέας, της έμπνευσης για τη δημιουργία, αυτή τη στιγμή κατά την οποία το δημιουργικό άτομο βιώνει την ενόραση. Πρόκειται για μια στιγμή που είναι δύσκολο να την εξηγήσεις σε κάποιον που δεν το έχει βιώσει. Είναι μια στιγμή εγκεφαλική και συναισθηματική ταυτόχρονα. Τη στιγμή αυτή το δημιουργικό άτομο "βλέπει" μια υλοποιήσιμη ιδέα και νιώθει την παρώθηση να την πραγματοποιήσει. Ας δούμε λοιπόν τι μας λέει ο Matt Cardin για αυτά:
Πολλοί γνωρίζουμε το παλιό ρητό που συνήθως αποδίδεται στον Έντισον, ότι "η ιδιοφυία είναι 1% έμπνευση και 99% κόπος".
Το πρόβλημα με αυτήν την λαϊκή σοφία είναι όχι ότι δίνει ένα γενικευτικό κλισέ, αγνοώντας επιδεικτικά εκείνους που τολμούν να ισχυριστούν ότι η έμπνευση παίζει έναν κρίσιμο ρόλο στη δημιουργική εργασία, αλλά ότι αναπαριστά με απλοϊκό και χονδρικό τρόπο τη σχέση ανάμεσα στην έμπνευση και την προσπάθεια στο δημιουργικό έργο. Ας το πούμε λοιπόν μια και καλή: η έμπνευση και η προσπάθεια δεν έρχονται σε αντίθεση μεταξύ τους, αλλά αλληλοσυμπληρώνονται. Η σχέση τους είναι αμοιβαία ενισχυτική. Το καθένα από τα δύο διευκολύνει και ενδυναμώνει το άλλο.
Και (για να προσβάλλουμε το πνεύμα του Έντισον ακόμα πιο πολύ), το αρχαίο μοντέλο της δημιουργικότητας που θεωρούσε ότι η έμπνευση είναι μια εμπειρία κατά την οποία κανείς γεμίζει με ιδέες και συναισθήματα από μια εξωτερική δύναμη (τη μούσα) προσφέρει ένα ιδανικό εννοιολογικό μέσο για να συλλάβει κανείς και να χρησιμοποιήσει αυτήν την αλήθεια. Είναι επίσης μια ιδέα που αρχίζει να κερδίζει έδαφος, καθώς συνέρχεται από μια μεγάλη ιστορική χειμερία νάρκη.
Ένα είδος θεϊκής τρέλας
Το μοντέλο της μούσας μας λέει ότι η δημιουργικότητα μπορεί να αναπαρασταθεί σαν μια εξωτερική δύναμη ή παρουσία που επισκέπτεται ένα άτομο απροειδοποίητα και τον/την εμπνέει. Δηλαδή, "εμφυσά" στο άτομο μια ιδέα και το κίνητρο για να πραγματοποιήσει κάτι δημιουργικό. "Έρχεται από τους θεούς", λέει ο Steven Pressfield.
"Είναι ένα πλάσμα θεϊκής τρέλας. Ο Σωκράτης ονόμαζε αυτήν την κατάσταση 'κατάληψη από τις Μούσες' (και την αξιολογούσε ως κάτι ανώτερο από την αυθεντία από τεχνικής άποψης), αν και θα μπορούσε να αναφερθεί σε αυτήν με την ίδια ακρίβεια ως μια κατάσταση δαιμονισμού από μια Ολύμπια θεότητα".
Το μοντέλο της μούσας μας λέει ότι η δημιουργικότητα μπορεί να αναπαρασταθεί σαν μια εξωτερική δύναμη ή παρουσία που επισκέπτεται ένα άτομο απροειδοποίητα και τον/την εμπνέει. Δηλαδή, "εμφυσά" στο άτομο μια ιδέα και το κίνητρο για να πραγματοποιήσει κάτι δημιουργικό. "Έρχεται από τους θεούς", λέει ο Steven Pressfield.
"Είναι ένα πλάσμα θεϊκής τρέλας. Ο Σωκράτης ονόμαζε αυτήν την κατάσταση 'κατάληψη από τις Μούσες' (και την αξιολογούσε ως κάτι ανώτερο από την αυθεντία από τεχνικής άποψης), αν και θα μπορούσε να αναφερθεί σε αυτήν με την ίδια ακρίβεια ως μια κατάσταση δαιμονισμού από μια Ολύμπια θεότητα".
Το πρόβλημα με αυτήν την αντίληψη, όπως και το πρόβλημα με την άποψη του Έντισον, είναι ότι όλη η ιδέα είναι απλώς μια δικαιολογία για την αδράνεια και/ή μια απογοήτευση από την σκληρή δουλειά, που είναι το πραγματικό μυστικό της επιτυχημένης δημιουργικότητας. Το να περιμένεις την έμπνευση, λένε, είναι απλώς μια δικαιολογία για την τεμπελιά. Στην πραγματικότηα όμως, το μοντέλο δημιουργικότητας που εστιάζει στην έννοια της έμπνευσης κάθε άλλο παρά ενισχύει την έννοια της τεμπελιάς: όταν χρησιμοποιείται σωστά, αναπαριστά την επιτομή της πρόληψης, καθώς προτρέπει για μια δραστική προσέγγιση της έννοιας της αναμονής που αποτελεί την πιο αυστηρή μορφή πειθαρχίας.
(συνεχίζεται)
[image: http://www.falconastrology.com/images/hesiod_muse_sm.jpg ]
[image: http://www.falconastrology.com/images/hesiod_muse_sm.jpg ]
Σχόλια