Συνεχίζω τη μετάφραση του άρθρου που πραγματεύεται την έννοια της δημιουργικής έμπνευσης μέσα από το "μοντέλο της μούσας", τη χρήση δηλαδή μυθικών πλασμάτων για να περιγραφεί η στιγμή της έμπνευσης, ως αντιπαράθεση στην άποψη ότι η δημιουργικότητα είναι το αποτέλεσμα περισσότερο σκληρής δουλειάς.
Ένα ξένος επισκέπτης...από μέσα
Όλες αυτές οι σκέψεις οδηγούν στη διχοτομία μεταξύ κόπου/ έμπνευσης. Αλλά εξακολουθεί να υπάρχει ένα βάσιμο ερώτημα: γιατί να αναφερόμαστε σε μούσες, προσωπικές ιδιοφυίες και προσωπικούς δαίμονες; Γιατί να μην αναφερόμαστε γενικότερα στην έμπνευση, χωρίς να επικαλούμαστε όλες αυτές τις αρχαίες μορφές από την κλασσική μυθολογία; Η απάντηση βρίσκεται στη χρησιμότητα του μοντέλου της μούσας και από ψυχολογικής και από καλλιτεχνικής άποψης. Κατ' αρχήν η ιδέα της δημιουργικής έμπνευσης ως μιας προσωποποιημένης εξωτερικής παρουσίας μας δίνει ένα όνομα και μια έννοια για να μπορέσουμε να καταλάβουμε και να χρησιμοποιήσουμε μια θεμελιώδη αλήθεια για την ψυχολογία του ανθρώπου.
Είναι ένα προφανές φαινομενολογικό γεγονός της ζωής μας ότι όλοι μας αποτελούμαστε χονδρικά από δύο κύριους εαυτούς, το συνειδητό Εγώ και το ασυνείδητο νου. Για το συνειδητό Εγώ, το ασυνείδητο κομμάτι του νου δίνει την αίσθηση ενός ξένου επισκέπτη που προέρχεται όμως από την ίδια ψυχική οντότητα. Το να χρησιμοποιούμε την έννοια της μούσας, του δαίμονα, της ιδιοφυίας από αυτήν την άποψη μας δίνει μια χρήσιμη μεταφορά που έχει μέσα της νοήματα και οφέλη. Επίσης μας βοηθά να αμυνόμαστε ενάντια στον καταστροφικό υπερβολικά ορθολογιστικό και εμπειριστικό αναγωγισμό που συμβαίνει, όταν σκεφτόμαστε και μιλάμε για το ασυνείδητο.
Δεύτερον, το μοντέλο της μούσας είναι καλλιτεχνικά χρήσιμο, γιατί αντιστοιχεί με θαυμάσιο τρόπο στην αλήθεια της δημιουργικής διαδικασίας, όπως την έχουμε κατά καιρούς περιγράψει με τις έννοιες της εκκόλαψης, της διαφώτισης κτλ.
Επίσης μας επιδίδει μια εξωτική, ηλεκτρισμένη συναισθηματική φόρτιση για το θέμα, κάτι που υπόσχεται ότι ενεργοποιεί γενικά τη δημιουργικότητα, κάτι που παρατηρούμε για παράδειγμα στην ομιλία της Elizabeth Gilbert's (1998 TED)[βλ. απόσμασμα εδώ: excerpt.]
Κι έπειτα έχουμε και την επικών διαστάσεων υψηλή αξία της έννοιας, όπως υποστήριξε ο Herbert Read το1964 στο έργο "Ο ποιητής και η μούσα του" (The British Journal of Aesthetics 4.2): "Ο μύθος ή η εικόνα της μούσας στις τέχνες προσωποποιεί κάποια γνωστικά σχήματα της δημιουργικής φαντασίας που επιτρέπουν στον καλλιτέχνη να αποδώσει στο έργο του καθολική σπουδαιότητα".
Επίσης μας επιδίδει μια εξωτική, ηλεκτρισμένη συναισθηματική φόρτιση για το θέμα, κάτι που υπόσχεται ότι ενεργοποιεί γενικά τη δημιουργικότητα, κάτι που παρατηρούμε για παράδειγμα στην ομιλία της Elizabeth Gilbert's (1998 TED)[βλ. απόσμασμα εδώ: excerpt.]
Κι έπειτα έχουμε και την επικών διαστάσεων υψηλή αξία της έννοιας, όπως υποστήριξε ο Herbert Read το1964 στο έργο "Ο ποιητής και η μούσα του" (The British Journal of Aesthetics 4.2): "Ο μύθος ή η εικόνα της μούσας στις τέχνες προσωποποιεί κάποια γνωστικά σχήματα της δημιουργικής φαντασίας που επιτρέπουν στον καλλιτέχνη να αποδώσει στο έργο του καθολική σπουδαιότητα".
image: http://www.theoi.com/image/Z20.1BKalliope.jpg
Σχόλια