Η επιστροφή της Μούσας IV: η επάνοδος

Συνεχίζω τη μετάφραση του άρθρου που πραγματεύεται την έννοια της έμπνευσης, σε αντιπαράθεση με τη σκληρή προσπάθεια. Τελικά τα προϊόντα της δημιουργικής ικανότητας είναι αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς ή μιας δύσκολης να προσδιοριστεί έννοιας που για κάποιο λόγο οι παλαιότεροι τη θεοποίησαν;


Η μούσα επανέρχεται

Αν η μούσα, η ιδιοφυφία και ο δαίμονας είναι τόσο χρήσιμες έννοιες και δίνουν ζωή, τότε πώς στην κοινή σκέψη έχει δημιουργηθεί η αντίθεση ανάμεσα στην προσπάθεια και την έμπνευση; Η απάντηση δε χωρά σε αυτό το άρθρο, αλλά μπορούμε να την αποδώσουμε σε τέσσερεις λέξεις: διαφώτιση, ορθολογισμός και επιστημονικός επαγωγισμός. 

Ωστόσο, σήμερα αλλάζουν τα πράγματα . Αφού για δυο τρεις αιώνες πέσαμε σε μια ημιεπίσημη ανυποληψία ανάμεσα στους διανοούμενους της Δύσης, η μούσα/ ιδιοφυία/ δαίμονας αναγεννιούνται σε μια εποχή στα μέσα περίπου της δεκαετίας του 1990. Ναι, ο Γιουνγκ και όλο το πεδίο της αναλυτικής ψυχολογίας είχαν υποστηρίξει με σθένος την ιδέα της αντικειμενικότητας της ψυχής τον 20ό αιώνα. Αυτό ξανάκανε μεν την έννοια της μούσας κάτι πιο προσιτό. Αλλά η γιουνγκική παράδοση επίσημα παρέμεινε ένα παράξενο φαινόμενο που χρησιμοποιήθηκε ως θέμα συζήτησης στα κοκτέιλ πάρτυ με υψηλούς καλεσμένους ή έγινε αντικείμενο σε ομιλίες και βιβλία όπως του Joseph Campbell (The Power of Myth), αλλά τελικά δεν ενσωματώθηκε στον γόνιμο και σεβαστό διάλογο της υψηλής διανοητικής κουλτούρας. Το αποτέλεσμα ήταν ότι ο Γιούνγκ δεν κατάφερε να αφήσει την έννοια της μούσας έξω από την αμφισβήτηση. 

Μέχρι που ο James Hillman κατάφερε να γράψει ένα μπεστ σέλλερ βιβλίο όπου εξερευνεί τη δημιουργικότητα και τη ζωή γενικότερα ( The Soul's Code, 1997). Ο Stephen Diamond εξερεύνησε παρόμοια θέματα στο βιβλίο του Anger, Madness, and the Daimonic (1996) και απέκτησε και στήλη άρθρων με σχετικά θέματα στο περιοδικό Psychology Today.  Το βιβλίο His Dark Materials του Philip Pullman έγινε best-seller- μια τριλογία φαντασίας για νέους, που εκδόθηκε το 1995 και εστίαζε στην ιδέα των προσωπικών δαιμόνων. Μια δεκαετία αργότερα η Elizabeth Gilbert προκάλεσε αίσθηση με την ομιλία της για τις μούσες και τους δαίμονες το 1998 στο συνέδριο TED Conference.

Ο Anthony Peake, συγγραφέας του γνωστού Is There Life after Death: The Extraordinary Science of What Happens after We Die, πραγματεύεται ένα συναρπαστικό "δαιμονικό" μοντέλο για τη συνείδηση και προσθέτει και μια ανάλυση της μούσας της δημιουργικότητας, σε μια συνέχεια του βιβλίου που ονόμαστε
The Daemon: A Guide to Your Extraordinary Secret Self (2008). Ο Lee Siegel πληροφόρησε το κοινό για τις αρχαίες θεότητες το 2009 ρωτώντας τους αναγνώστες της εφημερίδας Wall Street Journal, "πού έχουν πάει οι μούσες;" Το δοκίμιο γράφτηκε μερικώς ως απάντηση σε μια έκθεση του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης της Νέας Υόρκης με τίτλο: "Το μοντέλο ως μούσα: ενσωματώνοντας τη μόδα". 

Και ούτω καθεξής.

εικόνα: η Μουσα (Εγγονόπουλος),  http://blogs.sch.gr/pchaloul/files/2008/04/egonop-poeta-moysa.jpg

Σχόλια